Tenzije između Španije i Alžira novi izvor "gasnih" problema u Evropi

U Evropi je sve podređeno punjenju skladišta gasa i nafte i ugovaranju struje. Obezbjeđivanje energenata za zimu istovremeno prati sve veća neizvjesnost snabdijevanja i evropskog i američkog tržišta. Havarija samo jednog američkog terminala za tečni gas i političke tenzije između Alžira i Španije podstakle su novu gasnu krizu i rast cijena. Gas je ponovo 1.000 evra, a barel nafte 122 dolara.

Rusija je već obustavila isporuke za pet zemlja, a pitanje je šta će biti do zime. Brisel pokušava da obezbjedi više gasa iz Egipta i Izraela. A računa da će 15% potreba pokriti američkim tečnim gasom.

Zbog požara na jednom od sedam izvoznih američkih LNG terminala, obustavljne su isporuke do kraja juna, što doliva zabrinutost oko snabdijevanja evropskog tržišta.

- LNG je odlična alternativa, međutim, na svjetskom tržištu njega nema u onim količinama koje bi bile korisne i potrebne Evropi. LNG 10 do 12% snabdijeva svijet svojom energijom, sada kada se desi havarija kao što je ova u Teksasu, iako je to mala količina, opet je velika šteta jer ni ta mala količina ne može da se dopremi do Evrope - kaže Vojislav Vuletić iz Udruženje za gas Srbije.

Do sada nezabilježenu gasnu krizu u Evropi dodatno potresa politička zategnutost na relaciji Alžir–Španija. Alžir je suspendovao sporazum o saradnji sa Španijom od prije dvije decenije, jer je podržala Maroko da zadrži vlast u Zapadnoj Sahari.

Jedan od najvećih snabdijevača na španskom tržištu već je upozorio da će obustaviti isporuke ako gas budu prodavali drugim zemljama, a sada najavljuju i preispitivanje cijena.

Problem gasa mogao bi da se prelije na snabdijevanje strujom

Krajem aprila i Italija je potpisala sa Alžirom gasni ugovor kako bi umanjila zavisnost od ruskog gasa. Posljedice političkih tenzija već se reflektuju na cijenu gasa.

- Moraju da podignu cijene jer je nestašica gasa, zabranjuje se uvoz ruskog gasa, istovremeno nema alternative. Alžirski gas koji gasovodom ispod Sredozemnog mora dolazi do Španije je u količinama koje su za Španiju sasvim dovoljne - kaže Vojislav Vuletić.

Problem alžirskog gasa mogao bi da se prelije na snabdijevanje strujom, jer je samo Španija u prvom kvartalu iz gasnih centrala obezbjeđivala 27% električne energije. Da je neophodno ubrzati investicije, pokazuje primjer Mađarske, koja najavljuje novi blok u nuklearki Pakš.

- Pravi građevinski radovi mogu da počnu pošto su dobijene sve neophodne dozvole Uprave za atomsku energiju. Gradimo nuklearnu elektranu Pakš kako bismo od 2030. mogli da se oslobodimo svih neizvjesnosti na međunarodnom energetskom tržištu - kaže Peter Sijarto, ministar spoljnih poslova i trgovine Mađarske.

U mađarskim skladištima Srbija od jula pravi zalihu gasa. A u nuklearki Pakš, koja je od srpske granice samo 50 kilometara, mogla bi da ima i rezervu struje. Beograd i Budimpešta mogućnost saradnje u nuklearnoj energiji potvrdili su memorandumom koji je potpisan u petak, 10. juna.

Žoze Manuel Albares

Peter Sijarto

gasna kriza

tenzije Alžir Španja

snadbevenost gasom

nedostatak gasa u Evropi

nuklearna elektrana Pakš

obustave isporuka gasa

skladište gasa Mađarska

zalihe gasa