Evropske razlike oko ograničenja cijene ruske nafte

Samo nekoliko dana prije nego što na snagu stupi naftni embargo Evropske unije (EU) protiv Rusije, njene članice još pregovaraju o gornjoj granici cijena ruske nafte koje će se, u skladu s ranijim dogovorom Brisela i zemalja G7, primenjivati od 5. decembra. Dok se Evropska komisija zalaže za maksimalnu cijenu od 65 USD po barelu, pojedine članice na čelu s Poljskom kažu da to neće uticati na zaradu Moskve od fosilnih goriva i smanjenje njene mogućnosti da finansira rat u Ukrajini, pišu svjetski mediji a prenosi Radio slobodna Evropa.

Devet mjeseci otkako su tenkovi ruskog predsjednika Vladimira Putina prešli granicu Ukrajine, svijet još kupuje ogromne količine crnog zlata od Rusije, piše Tajms (The Times).

U oktobru je Rusija dnevno izvozila 7,7 miliona barela nafte i naftnih derivata, prema podacima Međunarodne agencije za energetiku, što je, naglašava londonski list, samo neznatno manje u odnosu na osam miliona barela dnevno u januaru i više od prosječnih 7,5 miliona barela dnevno prošle godine.

Procjenjuje se da je taj izvoz donio prihode od 17,3 mlrd USD Kremlju samo u oktobru, dok je prihod od ruskog izvoza nafte za godinu do danas iznosio skoro 200 mlrd USD.

Ovo bi uskoro trebalo da se promjeni, ukazuje Tajms, ističući da bi naftni embargo EU dogovoren ljetos trebalo da stupi na snagu 5. decembra kako bi se eliminisala velika većina uvoza ruske nafte, a zabrana naftnih derivata usljedila bi u februaru.

Vlade Evropske unije 28. novembra nisu uspjele da se dogovore o ograničenju cijene ruske sirove nafte, jer je Poljska insistirala da ta granica mora biti niža od one koju je predložila G7, navodi Reuters.

Ako do sljedećeg ponedjeljka ne dođe do dogovora vlada zemalja članica Evropske unije o ograničenju cijena, Brisel će primijeniti oštrije mjere dogovorene još krajem maja, koje podrazumijevaju zabranu uvoza ruske sirove nafte od 5. decembra i naftnih derivata od 5. februara.

G7 je predložio ograničenje od 65 do 70 USD po barelu, ali Poljska, Litvanija i Estonija tvrde da to neće naškoditi Moskvi jer se ruskom naftom trguje ispod tog raspona na 63,50 USD.

Ove tri evropske zemlje zalažu se za granicu cijene od 30 USD po barelu, ukazuje Rojters, naglasivši da s proizvodnim troškovima procjenjenim na oko 20 USD, Moskva, koja isporučuje 10% svjetske nafte, ima veoma veliki profit od svog izvoza.

Ipak, ukazuje Volstrit džurnal (The Wall Street Journal), SAD i njeni saveznici iz G7 se nadaju da će se 27 članica EU složiti oko visine gornje granice cijena ruske nafte prije 5. decembra, uz očekivanja da će se tim planom smanjiti ruski prihodi od nafte ali i zadržati dostupnost ruske nafte na globalnim tržištima.

Iako se o tome raspravljalo više puta tokom ove godine, pitanje postavljanja gornje granice cijene ruske nafte je, naglašava američki list, ostalo neriješeno zbog neslaganja SAD i Evrope, kao i razlika unutar EU.

Dok zvaničnici iz Poljske, Estonije i Litvanije smatraju da su predložene cijene od oko 65 USD po barelu previsoke, Grčka, Kipar i Malta – tri članice EU sa snažnom pomorskom industrijom - žele da osiguraju da cijena bude dovoljno visoka da bi se trgovina ruskom naftom mogla nastaviti, što je pozicija koju će vjerovatno podržati SAD.

Za primjenu gornje granice cijena ruske nafte biće potrebno djelovanje ne samo saveznika iz G7, već i jednoglasni dogovor između 27 država članica EU, jer to znači izmjenu već dogovorenog embarga Brisela na rusku pomorsku naftu koji počinje 5. decembra, piše Fajnenšl tajms (Financial Times).

Pojedine evropske diplomate insistiraju na postizanju dogovora prije 5. decembra, te kritikuju pristup Varšave uz tvrdnju da u ovom trenutku treba poslati "jasne signale jedinstva Vladimiru Putinu".

Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski, s druge strane, podržao je prijedlog Poljske rekavši da bi cijena ruske nafte koja se transportuje morem trebala biti ograničena na 30-40 USD po barelu.

Međutim, Fajnenšel tajms ukazuje na upozorenja analitičara, ako se limit cijena postavi prenisko, Rusija bi mogla izgubiti podsticaj da nastavi s proizvodnjom te bi mogla podići cijene nafte radi kompenzacije.