Gradnja HE Foča na Drini pod znakom pitanja - Ustavni sud BiH utvrdio kršenje prava u vezi sa ekološkom dozvolom

Udruženje Aarhus centar u BiH zaprimilo je 24. aprila presudu Ustavnog suda Bosne i Hercegovine kojom se usvaja apelacija protiv presude Vrhovnog suda Republike Srpske u vezi s hidroelektranom Foča na rijeci Drini.

- Tokom 2018. godine Aarhus centar u BiH je osporio Rješenje o obnovljenoj ekološkoj dozvoli za HE Foča na rijeci Drini koju je izdalo Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS 4. juna 2018. godine. S obzirom na to da je tužbu Aarhus centra odbacio Okružni sud u Banjaluci, a kasnije i Vrhovni sud Republike Srpske, konačna pravda je zadovoljena šest godina kasnije na Ustavnom sudu BiH, koji je utvrdio da je prekršeno apelantovo pravo na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. Evropske konvencije. Presudom Ustavnog suda BiH, ukinuta je presuda Vrhovnog suda RS iz 2021. godine, te je predmet vraćen Vrhovnom sudu RS koji je dužan po hitnom postupku donijeti novu odluku po ovom predmetu - navodi se u saopćenju Udruženja.

Tužba je uslijedila zbog proceduralnih nedostataka Rješenja o obnovi ekološke dozvole.

- Pored toga, Elektroprivreda RS nije u zakonskom roku zatražila obnovu ekološke dozvole, te je Ministarstvo trebalo poništiti prethodnu dozvolu s obzirom na to da izgradnja hidroelektrane nije započeta u roku od četiri godine od izdavanja dozvole. Umjesto toga, u junu 2018. godine izdato je nezakonito Rješenje o obnovi ekološke dozvole. Takođe, javne konsultacije nisu održane u skladu sa Arhuskom i ESPOO konvencijom, ni u BiH, ni u Crnoj Gori. Javne konsultacije održane 2012. godine bile su slabo oglašavane, a komentari koje su dostavile nevladine organizacije u BiH i Crnoj Gori nisu uzeti u obzir - navodi Nina Kreševljaković, pravna savjetnica u Aarhus centru u BiH.

Ministarstvo je tvrdilo da se u studiji procjene uticaja na životnu sredinu za projekat HE Foča navodi da uticaja na rijeku Taru neće biti.

- Ove tvrdnje ne potkrepljuju nikakvi dokazi, niti je o njima raspravljano u toku konsultacija. S obzirom na to da je Tara glavna pritoka Drine, te da je pored HE Foča planirana Buk Bijela i Paunci, teško je isključiti potencijalne kumulativne uticaje ovih velikih hidroelektrana na zaštićeni kanjon Tare, što je pomenuta studija trebala da procijeni - ističu iz Aarhusa centra u BiH.

Napominju da je Drina najznačajnije stanište ugrožene riblje vrste mladice, koja se može pronaći samo u nekim od najčistijih rijeka dunavskog sliva u jugoistočnoj Evropi, a također na ovom području je razvijena i turistička ponuda bazirana na raftingu i ribolovu.

- Izgradnjom bilo kakve brane na ovoj rijeci kvalitet vode, biodiverzitet i razvoj turizma bili bi uveliko ugroženi - upozoravaju iz Udruženja.

Udruženje Aarhus centar Sarajevo

Ustavni sud Bosne i Hercegovine Sarajevo

Vrhovni sud RS Banja Luka

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Banja Luka

Okružni sud u Banjoj Luci

MH ERS MP a.d. Trebinje

hidroelektrana Foča

HE Foča

hidroelektrana Buk Bijela

hidroelektrana Paunci

rijeka Drina

rijeka Tara

kanjon Tare

Evropska konvencija

ESPOO konvencija

Nina Kreševljaković

ekološka dozvola