Sektoru turizma potrebne snažne mjere podrške - U toku pripreme za ljeto, sezonski radnici i dalje na čekanju

Cjelokupnom sektoru turizma potrebne su snažne mjere podrške za očuvanje radnih mjesta i apelujemo na nadležne da sagledaju mogućnost da se omoguće subvencije na zarade zaposlenih i za turističke privrednike koji imaju pad prihoda manji od 50%, poručio je Ranko Jovović, predsjednik Odbora udruženja turizma i ugostiteljstva na sjednici održanoj u Ulcinju.

Takođe, kako je istakao, zahtjev privrede je da se razmotri mogućnost smanjenja naknada zakupcima za 50% u Nacionalnim parkovima Crne Gore i omogućiti odlaganje obaveza po ovom osnovu.

Sa sjednice je apelovano da se nađe način kako bi se brend Aman Resorts, koji je zakupac Svetog Stefana, zadržao u Crnoj Gori.

- Od 2007. godine Aman je u objekte Sveti Stefan i Miločer investirao preko 70 mil EUR, uplatio preko 22 miliona u državni budžet po osnovu poreza i doprinosa i blizu 20 miliona eura rente. Izgubiti ovakav brend u turizmu nije samo gubitak za državni budžet, nego i nemjerljiv gubitak za imidž crnogorskog turističkog proizvoda, koji može imati nesagledive posljedice - saopšteno je na sjednici.

Mjere podrške privredi predstavila je Renata Milutinović, v.d. direktorice Direktorata za industrijski i regionalni razvoj Ministarstva ekonomskog razvoja. Za realizaciju mjera podrške privredi i građanima u drugom kvartalu 2021. godine, predviđeno je oko 166 mil EUR za bespovratna sredstva, olakšice i kreditnu podršku privredi, kao i posebnu pomoć građanima.

Osnovne karakteristike paketa su: realizacija kreditne podrške privredi i programa subvencija po inoviranom modelu koji tretira svakog privrednog subjekta pojedinačno, početak aktivnosti na osnivanju Kreditno-garantnog fonda, produžetak ili nastavak realizacije dijela mjera iz prvog kvartala, povećanje limita iznosa državne pomoći po privrednom subjektu, te to što su u njemu sadržane samo covid mjere.

- Vlada je sa partnerima obezbijedila dodatnu finansijsku podršku za likvidnost koja se ogleda u kreiranju kreditnog paketa podrške namijenjenog prije svega mikro, malim i srednjim preduzećima. Čitav kreditni paket sastoji se iz 4 dijela koji će se realizovati u isto toliko faza, čime se, do kraja 2021. planira obezbijediti najmanje 110 miliona eura kredita privredi Crne Gore, tačnije segmentu MMSP i stvoriti pretpostavke za dodatnu podršku u narednoj godini - navedeno je.

Podrška privredi predviđena je i kroz subvencionisanje zarada, odlaganje carinskog duga, produženje roka za realizaciju "Covid državne pomoći" i povećanje maksimalnog limita, jednokratnu podršku za uspostavljanje sistema za elektronsku fiskalizaciju, refundacije i drugo.

Predsjednik Odbora Ranko Jovović je ocijenio posebno važnim što je uvažen zahtjev privrede za povećanje limita iznosa državne pomoći po privrednom subjektu sa 800.000 eura na 1,2 mil EUR.

- Zahtjev privrede bio je i najavljeno osnivanje Kreditno garantnog fonda, što je značajno prvenstveno za preduzetnike, mikro i mala preduzeća kojima će na ovaj način biti obezbijeđen dio kolaterala za dobijanje povoljnih kreditnih sredstava - prokomentarisao je Jovović.

Privrednici smatraju da je, u cilju adekvatnog odgovora na kovid-krizu, kratkoročne mjere podrške potrebno kombinovati sa dugoročnim, ne samo da se održi najugrožniji dio privrede, nego da se ona restrukturira i doprinese se daljem razvoju, posebno sektora u kojima imamo komparativne prednosti kao što su: održiva poljoprivreda i proizvodnja hrane, održivi i zdravstveni turizam, energetika i zaštita životne sredine, te sektor informaciono komunikacionih tehnologija.

Marin Radojević iz hotela Lazure smatra da su ugostiteljska i turistička privreda na minimumu operativnosti, što se tiče broja zaposlenih radnika i da je, zbog neizvjesne situacije oko predstojeće sezone, u izgledu zapošljavanje velikog broja radnika u posljednji čas.

- Brojni sezonski radnici su na čekanju. Jako bi dobro bilo kada bi država mogla da istupi kao garant posla za sezonce, odnosno da garantuje njihovu junsku platu - kaže Radojević.

Tomo Knežević iz preduzeća Lipska pećina, smatra da mjerama podrške treba da budu obuhvaćene lokalne turističke organizacije koje su u teškom položaju, a značajni su promoteri destinacije.

Na sjednci je bilo riječi i o sigurnosno-zdravstvenim protokolima koji obuhvataju set mjera i aktivnosti kojim se smanjuju rizici obolijevanja ljudi od koronavirusa, a bazirani su na principima kontrole i prevencije transmisije bolesti. U cilju stvaranja bezbjednog zdravstvenog ambijenta, Vlada Crne Gore implementira nacionalnu strategiju u okviru koje sigurnosno-zdravstveni protokoli predstavljaju njenu komunikacionu okosnicu.

- Potpuna informisanost lokalnog stanovništva, turističke privrede i gostiju, preduslov su očuvanju zdravlja svih, a zatim i realizaciji uspješne turističke sezone. Za sve turiste koji tokom boravka u Crnoj Gori obole od Covid-19 infekcije, Vlada Crne Gore će snositi troškove bolničkog liječenja - saopštila je Aleksandra Gardašević Slavuljica, v.d. generalne direktorice Direktorata za razvojne politike u turizmu Ministarstva ekonomskog razvoja

Svim smještajnim kapacitetima se preporučuje da usklade sopstvene protokole i procedure sa Safe Travels protokolima i da kontaktiraju Nacionalnu turističku organizaciju Crne Gore po pitanju implementacije istih. Prihvatanjem pomenutih protokola i procedura, objekti stiču pravo da budu brendirani Safe Travels oznakom, kao prepoznatljivim znakom da se u objektima praktikuju mjere sprečavanja širenja Covid-19 virusa.

- Imunizacija, stabilizacija epidemiološke situacije i poštovanje protokola preduslov su da budemo percipirani kao bezbjedna destinacija za turiste - rekla je Slavuljica.

Dr Sanja Medenica iz Instituta za javno zdravlje izrazila je zadovoljstvo zainteresovanošću turističkih poslenika da ispoštuju mjere i standarde kako bi se obezbijedila sigurna destinacija za turiste. Ona je pozvala privrednike da uzmu učešće u online obuci za odgovorna lica u hotelima i ugostiteljskim objektima o zahtjevima bezbjednosti hrane prilikom nabavke, pripreme i posluživanja hrane.

Privrednici su imali nedoumice u vezi sa obavezom da hoteli opredijele 10% soba za Covid pozitivne goste, ali i oko toga da li je dozvoljen tzv. švedski sto. Izdvajanje deset odsto smještajnih kapaciteta za ovu namjenu predstavljalo bi problem hotelima sa velikim brojem soba, jer je riječ o značajnim smještajnim kapacitetima koji bi tako ostali van funkcije. Takođe, pojašnjeno je da samoposluživanje gostiju nije dozvoljeno, već da konobar treba da poslužuje hranu sa švedskog stola.

Privrednici smatraju neophodnim da inspekcije budu dobro upoznate sa Vodičem, naročito u vezi sa pravilima koja se odnose na švedski sto i obavezu nošenja maski u restoranima, kako ne bi bilo bespotrebnog kažnjavanja.

Turistički poslenici su ocijenili da nije dobro što je akcizna politika promijenjena usred godine, te da će to doprinijeti rastu cijena i ugroziti konkurentnost destinacije. Posebno je apostrofiran uticaj većih akciza na poslovanje crnogorskih proizvođača koji će morati da povećaju cijene svojih proizvoda.

- Svi proizvođači sladoleda moraće da podignu cijene zbog akciza - smatra Igor Vujošević.

Potpredsjednica Komore Nina Drakić upoznala je Odbor da je održano više sastanka predstavnika ove asocijacije i nadležnih, na kojima su donosiocima odluka predočene potencijalne negativne posljedice većih akciza. Predlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o akcizama je u skupštinskoj proceduri, a biće razmotrena mogućnost eventualnog amandmanskog djelovanja.

- Nadamo se da će se uvažiti preporuke privrede jer postoji opasnost da će zbog rasta akciza doći do jačanja sivog tržišta. Uz to, nikome ne odgovara promjena akcizne politike usred poslovne godine - rekla je Drakić.

Predsjednik Opštine Ulcinj Aleksandar Dabović kazao je da su u toku pripreme za sezonu, potencirajući značaj ove privredne grane za najjužniju opštinu. U toku je, između ostalog, uređenje Velike Plaže i Ade Bojane, a Ulcinj će posjetiti grupa novinara iz Francuske, Njemačke i Poljske.

- Naše je očekivanje da ostvarimo 60% turističke posjete iz 2019. godine. U maju smo bili najposjećeniji grad južnog jadrana, a očekujem da tako bude i tokom sezone - kazao je Dabović.

Ulcinj je smanjio cijene zakupa što je mjera vrijedna oko 200 hiljada eura.

- Biće veoma teško, ali u koheziji sa privredom, izaći ćemo na kraj sa još jednom kriznom godinom - rekao je on.

Zatražio je otvaranje turističke ambulante kako bi se rasteretila lokalna hitna pomoć.

Žana Sarvan iz TO Ulcinj, izrazila je očekivanje da će turistički radnici poštovati propisane mjere i uputila apel da se što više njih imunizuje u susret sezoni. Ukazala je na neophodnost suzbijanja sive ekonomije u izdavanju smještaja. Predlaže da turisti koji traže liječenje ili PCR testiranje budu obavezni da podnesu potvrdu o prijavi boravka.

Predsjednik Odbora Ranko Jovović apelovao je da se završe ili konzerviraju svi javni radovi prije nego što dođu turisti.

Kompaniju Faf&Co predstavio je njen vlasnik Servet Husić. Riječ je o proizvođaču dušeka vrhunskog kvaliteta, osnovanom 1995. godine, koji danas zapošljava 30 radnika.

Njihovim dušecima, naddušecima i posteljinom opremljeni su brojni hoteli, bolnice, javne ustanove, vrtići... Nedavno su započeli proizvodnju pločastog namještaja po želji i mjeri kupca.

- Naši proizvodi su zastupljeni u 15 salona namještaja Crne Gore, kao i u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, Njemačkoj... Izvozimo do 80 odsto naše proizvodnje - kazao je Husić.