Kupovina "čarlija" mora ući u rebalans

Vlada od zaštitnice imovinsko-pravnih interesa Bojane Ćirović nije dobila zeleno svjetlo za zaključivanje kupoprodajnog ugovora između crnogorske i brazilske vlade, odnosno brazilske BNDS banke. Krajem marta iz Vlade i Ministarstva kapitalnih investicija (MKI) je najavljeno da će za otkup embraera 190-200 LR registarskih oznaka 4O-AOC, kodnog imena "čarli", brazilskooj BNDS banci platiti 5,2 mil USD iz budžetske rezerve.

Taj avion je od 2008. godine do kraja 2020. godine bio u floti Montenegro Airlinesa.

Zaštitnica je u mišljenju, koje je MKI i resornom ministru Ervinu Ibrahimoviću poslato 9. maja ove godine, a u koje je Pobjeda imala uvid, navela da se mora imati jasan materijalno-pravni osnov za zaključivanje predloženog kupoprodajnog ugovora, te da bi operativni tim Vlade trebao da revidira svoju informaciju na osnovu koje predlaže Vladi donošenje određenih zaključaka, u smislu obuhvatanja svih relevantnih podataka o ugovornim stranama koje su učesnici transakcije finansijskog lizinga spornog vazduhoplova.

Iz MKI-ja već mjesecima ne odgovaraju na pitanja Pobjede u vezi sa statusom ovog aviona. U prethodna dva dana ni iz Ministarstva finansija nisu dobili odgovor da li je Brazilcima uplaćeno 5,2 mil USD.

- Imajući u vidu relevantne norme materijalnog prava, zaštitnik je mišljenja da bi zaključivanje kupoprodajnog ugovora značilo i preuzimanje duga kompanija Montenegro Aviation Leasing Ltd prema BNDES-u, što bi se podvodilo pod član 51 Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, a što bi moralo biti definisano Zakonom o budžetu kao i odlukom o zaduživanju - navedeno je u mišljenju zaštitnice Ćirović. Na dokumentu je navedeno da je obrađivač bila zamjenica zaštitnice Sanja Jaredić.

Ćirović je obrazložila da je u informaciji koju je krajem 2021. godine za potrebe Vlade spremila državna avio-kompanija ToMontenegro dat prikaz pozicije učesnika transakcije predmetnog finansijskog lizinga, pa se tako navodi da je brazilski BNDES zajmodavac, kompanija Montenegro Aviation Leasing Limited (MALL) sa Kajmanskih ostrva dužnik i zakupodavac, osnovan od strane BNDES kao kompanije, dok je Montenegro Airlines zakupac ovog aviona.

MKI je 20. februara ove godine od zaštitnice tražio mišljenje u skladu sa zaključkom Vlade od 15. decembra prošle godine da isplati povjerioce.

"Čarlija" je Montenegro Airlines uzeo na finansijski lizing 2010. godine, uz garancije Vlade da će, u slučaju da MA ne izmiri sve obaveze, obezbijediti reisporuku aviona. Kako je MA ostao dužan četiri rate, Brazilci su tražili 5,2 mil USD ili avion u plovidbenom stanju, pa bi popravak letilice koštao 12 miliona. Garancijom država se odrekla bilo kakvog prava na imunitet.

- Svakako, odredbom iz člana 6 Zakona o državnoj imovini uređeno je da imovinska prava i ovlašćenja u pogledu državne imovine vrši Vlada, odnosno Skupština iznad određene vrijednosti, pod uslovima i na način utvrđen ovim zakonom, ako posebnim zakonom nije drugačije regulisano - kazala je Ćirović.

Ona je mišljenja da upravo Zakon o budžetu i fiskalnoj odgovornosti predstavlja posebni zakon kojim se regulišu ovlašćenja i ispunjenost prethodnih uslova za preuzimanje određenih obaveza.

S tim u vezi upućujemo da bi bilo nužno da operativni tim svoju informaciju, na bazi koje predlaže Vladi donošenje određenih zaključaka, revidira u smislu obuhvatanja svih relevantnih podataka o ugovornim stranama koje su učesnici transakcije finansijskog lizinga spornog vazduhoplova, a u kontekstu svih podataka i zakonskog okvira, te da nakon takve analize da Vladi određeni prijedlog - rekla je Ćirović u dopisu MKI-ju i dodala da su članovi vladinog operativnog tima lica koja su po pozicijama koje pokrivaju u ministarstvima, odnosno nacionalnoj avio-kompaniji, pozvana da daju stručne i potpune podatke u vezi sa zadatkom koji im je određen zaključkom Vlade iz decembra prošle godine.

- Dakle, informacija mora jasno sadržati materijalno-pravni osnov za zaključivanje predloženog ugovora, potpune podatke ko je vlasnik predmetnog vazduhoplova, odnosno da li je ugovor o zajmu zaključen između BNDES-a, kao zajmodavca i MALL-a, kao dužnika i dalje na snazi, pa tek nakon analize detaljno svih pravnih poslova koji su prethodili kupovini, odnosno finansijskom lizingu spornog vazduhoplova, formirati prijedlog u skladu sa zakonskim okvirima i ovlašćenjima - poručila je zaštitnica.

Ona Ibrahimovića podsjeća da se upravo u informaciji - analizi ToMontenegra od 7. decembra 2021. godine, navodi da je na spornom avionu u registru zaloga Crne Gore upisana zaloga u korist Law Debenture Trust Corporation London kao Security Trustee, a da te podatke ne bilježi informacija operativnog tima. Napomenula je da je ta londonska kompanija u stečajnom postupku koji se vodi pred Privrednim sudom nad Montenegro Airlinesom prijavila potraživanje od 5,94 mil EUR.

- To potraživanje je osporeno, a prema usmenoj informaciji od stečajnog upravnika, postupak po tužbi radi utvrđenja osnovanosti tog potraživanja je u toku. Predmet tog potraživanja je upravo zakup vazduhoplova. O navedenom se ne navodi ništa u informaciji operativnog tima - upozorila je Ćirović.

Na sjednici Vlade krajem marta je saopšteno da su predstavnici crnogorske i brazilske vlade završili proces pregovora i utvrdili cijenu za otkup tog aviona. Saopšteno je da će nakon otkupa vlasnik ovog aviona biti Vlada. Na toj sjednici državni sekretar Ministarstva kapitalnih investicija Admir Šahmanović je saopštio da se sada samo čeka mišljenje zaštitnice.

Iz MKI su krajem marta Pobjedi saopštili da će Vlada sagledati sve mogućnosti da se nakon servisa i stavljanja ovog aviona u plovidbeno stanje, razmotri opcija da se vazduhoplov iznajmi, to jest da u zakup kompaniji ToMontenegro.

"Čarli" je posljednje skoro tri godine parkiran na aerodromu u Podgorici i u lošem je stanju, a za vraćanje u plovidbeno stanje u njega, prema vladinim podacima sa kraja 2021. godine, treba da se uloži najmanje 8,2 miliona dolara.