Crnogorsko gostoprimstvo njegovati kao baštinu u turističkoj ponudi

Gastonomska baština je velika inspiracija za kreativne industrije, pa bi crnogorsko gostoprimstvo trebalo da se njeguje kao baština u turističkoj ponudi, ocijenjeno je na konferenciji u Petrovcu, posvećenoj gastronomiji i nematerijalnoj kulturnoj baštini.

Istoričarka umjetnosti i heritološkinja, Tamara Ognjević, objasnila je da je gastronomija set kulturnih obrazaca u čijem je sjedištu hrana, a da je gastronomsko nasljeđe zajedničko prepoznavanje određenih gastronomskih praksi, svojstvenih nekoj zajednici u dužem vremenskom periodu.

- Ako zajednica nešto ne prepoznaje kao svoje, ne može se govoriti o baštini. Takođe, kada se govori o hrani kao kulturi, to znači da se hrana dešava unutar ljudske zajednice i da predstavlja proces u kojem se bazična namirnica tretira kroz obradu, pripremu i serviranje - rekla je Ognjević na konferenciji pod nazivom "Kulturne i kreativne industrije i baština".

Gastronomska heritologija je nauka o gastronomskom nasljeđu, koja se istražuje holistički, putem istorije, arheologije, biologije, agronomije, istorije umjetnosti, književnosti i arhivistike kako bi se dobila cjelovita slike o gastronomskom nasljeđu unutar odgovarajućeg kulturnog konteksta.

- Meka moć hrane je ogromna, kao i meka moć kulture - poručila je Ognjević i dodala da je kulturna ekonomija koncept koji se zasniva na interakciji između ljudske kreativnosti, ideja, intelektualne svojine, znanja i tehnologije.

Ona je objasnila da se kreativna ekonomija dobija kada se kreativnim industrijama koje čine oglašavanje, arhitektura, umjetnost, zanati, dizajn, moda, film, video, fotografija, muzika, izvođačka umjetnost, izdavaštvo, istraživanje i razvoj, softver, kompijuterske igre, elektronsko izdavaštvo, televizija i radio doda trgovina, rad i proizvodnja.

Ognjević je kazala i da su kreativne industrije među najdinamičnijim sektorima u svjetskoj ekonomiji i da pružaju nove mogućnosti zemljama u razvoju da uđu u oblasti svjetske ekonomije, sa visokim rastom.

Profesor Đorđe Krivokapić je govorio o pravnoj zaštiti recepata i gastronomskih proizvoda između intelektualne svojine i nematerijalne baštine i objasnio zašto pravni sistem štiti kreativne tvorevine, što je u istoriji i počelo od hrane.

- Tvorevinom uma unapređujemo društvo i tržište, a zauzvrat dobijamo monopol nad iskorištavanjem, dok ostali dobijaju priliku da koriste našu kreaciju, ali pod uslovom da za to, od nas titulara, dobiju odobrenje - rekao je Krivokapić.

On je dodao da nematerijalna baština nije uobličena i nema vrijednost dok nema zaštitu i dok se bez nje koristi.

- Međutim, kada materijalnoj baštini date zaštitu, kreirali ste tržište - poručio je Krivokapić.

On je objasnio da su predmeti zaštite autorska djela, žigovi, industrijski dizajn, patenti i poslovne tajne, dok činjenice, ideje, osnovni procesi i djela kojima je istekla zaštita ne mogu imati pravnu zaštitu.

- U kontekstu hrane i gastronomije, kao nematerijalne baštine štite se zapisani recepti, meniji i neki procesi u kuvanju ili pripremi hrane, a zatim žigovi, dizajn i oznake geografskog porijekla, kakav je njeguški pršut - objasnio je Krivokapić.

Profesor Janko Ljumović je kazao da hrana na filmu može biti glavni lik i medijum koji pokreće radnju i dejstvo, ali da ona predstavlja i dio priče u književnosti, likovnoj umjetnosti ili muzici.

Predstavnik Etnografskog instituta SANU i predavač na Univerzitetu Donja Gorica, Branko Banović, govorio je o hrani kroz gostoprimstvo kao činiocu tradicionalnog društva, a na osnovu antologije u izdanju CID-a, sa putopisima iz Crne Gore, iz koje je stekao uvid i u osobenost tradiocionalnog crnogorskog maskuliniteta, odnosno ideala muške uloge koji je nametalo tadašnje patrijarhalno društvo.

- Veliko gostoprimstvo karakteristično je u društvima gdje se zadržala rodovsko plemenska organizacija i objašnjava se altruizmom, trgovinom, religijskom predstavom, moralnom obavezom i šablonskim ugledanjem - rekao je Banović.

On je kazao da bi u kontekstu brendiranja Crne Gore, gostoprimstvo, uz brkove i gusle, bio jedan od izvanrednih elemenata diferenciranja države.

Međunarodnu multidisciplinarnu konferenciju pod nazivom "Kulturne i kreativne industrije & Baština, Gastroheritage", u Petrovcu je od 14. do 17. marta organizovalo Društvo za kulturni razvoj BAUO, uz podršku Opštine Budva, Privredne komore (PKCG) i kompanije Golden Group.

Partneri konferencije su bili Muzeji i galerije Budva, Osnovna škola Mirko Srzentić, Turistička organizacija Budva, TV Budva, Mediteran reklame, hotel Monte Casa Petrovac, Festival Kotor Art, Organizacija žena Budve, restoran Jadran, Vinarija Brajović, nevladine organizacije Naše vino i Sveti Stefan naš dom, fondacija Bankada’, MM Digital, Nikola Koko Mitrović, Mimo i Stevo Mitrović i Benefit Communications.