Elektronsko "njuškalo" brine o bezbednosti hrane

(Foto: Lisa S./shutterstock.com)

Nakon što su ga američki, indijski, izraelski i brojni drugi svetski naučnici testirali u medicinske svrhe, "elektronski nos" Italijani su počeli da koriste vrlo uspešno i u prehrambenoj industriji. Jedan od najvećih lanaca prodaje prehrambenih proizvoda u Italiji odnedavno koristi ovaj instrument za identifikaciju originalnog italijanskog ekstra-devičanskog maslinovog ulja. Putem aromatičnog digitalnog printa, ovo svojevrsno "njuškalo" besprekorno otkriva i najmanji pokušaj prevare u čistoći maslinovog ulja, čime se ne samo štite interesi potrošača, već i proizvođači "dovode u red".

Osnovni cilj "elektronskog nosa" u prehrambenoj industriji je da obezbedi što veću bezbednost hrane koja upravo u tom segmentu postaje problematična, ne samo u Italiji nego u celom svetu. Italijanska kompanija, konkretno, u tu svrhu godišnje obavlja testove na više od tri miliona uzoraka proizvoda. Ne čudi da je bila među prvima u Italiji koja je nabavila poslednju verziju "elektronskog nosa" koji radi na principu gasno hromatografske metode razdvajanja i otkrivanja organskih jedinjenja. Od 2013. godine, naučna laboratorija COOP-a koristi tehnike kojima je moguće pročitati DNA proizvoda sa čestim rizikom, kao što su meso i riba, i na osnovu rezultata čitanja ima uvid u kojoj meri sastojci na proizvođačkoj deklaraciji odgovaraju stvarnom stanju i strukturi proizvoda. Nakon godinu dana rutinskih testova sprovedenih u laboratoriji, na javnu scenu je stupio "Herkul II", instrument koji može da verifikuje poreklo ekstra-devičanskog ulja kojim se snabdeva lanac supermarketa ove kompanije, sa zaštićenom etiketom "100% italijansko".

"Herkul" se može najjednostavnije opisati kao napredni gasni hromatograf kombinovan sa moćnim softverom za statičku analizu. Uređaj "njuška" karakteristične nestabilne supstance koje ispušta svaki sirovi proizvod ili segment proizvoda, i onda mu dodeljuje određen ličnu kartu ili "otisak". Zapravo, matrica instumenta sa različitim senzorima na bazi metalnih oksida simulira nosne receptore koji "njuškaju" supstance, dok sistem za obradu prikupljenih informacija funkcioniše kao ljudski mozak. "Elektronski nos" je tako u stanju da razvrsta i u sopstvenu bazu podataka memoriše otiske mešavine mirisa a da se posebno ne bavi detaljima njihovog hemijskog sastava. Posle izvesnog vremena i "treninga", instrument je u stanju da prepozna mirise, izvlačeći ih iz svoje memorije. Procesiranje podataka obavlja se zahvaljujući algoritmima koji omogućavaju izbor informacija iz različitih senzora, prikupljanje različitih reakcija, i konačno, davanje krajnje "presude" samom instrumentu da potvrdi ili opovrgne originalnost ili svežinu proizvoda.

Napredni "Herkul II", u jednom od prvih testova van laboratorije, otkrio je da 4% od 300 analiziranih uzoraka maslinovog ulja sa etiketom "100 % italijansko" – nije bilo ono za šta se predstavljalo. Ovaj instrument takođe može da se upotrebi i da otkrije geografsko poreklo analiziranih uzoraka, ili da identifikuje varijetet biljaka upotrebljenih u različitim proizvodima. Prevedeno na jezik običnog potrošača, "elektronski nos" ne samo da može da odvoji žito od kukolja, već može lako i efikasno da razlikuje zdravu i još upotrebljivu namirnicu od one koja predugo stoji na rafovima, a kojoj zvanično rok još nije istekao. Može sa sigurnošću da ukaže da li u kozijem siru uopšte ima, i koliko kozijeg mleka. I što je najvažnije sa stanovišta budućnosti hrane, tehnologija "elektronskog nosa" može da ukaže i na prisustvo genetski modifikovanih supstanci čak i u tragovima.

Kompletan sadržaj Specijalnog izdanja "Italija-zemlja partner: Agrobiznis" možete pročitati OVDE.