Nekadašnja letnja pozornica bioskopa Luksor, a potom 20. oktobra, danas bi mogla da bude potpuno devastirana

Zgrada zatvorenog bioskopa 20. oktobar u Balkanskoj ulici nekada je imala drugo, egzotično ime – Luksor. Prema istoričaru dr Vidoju Goluboviću, zgrada bioskopa sa letnjom baštom postojala je još u vreme Balkanskih ratova, iako arhitektura sadašnje zgrade odgovara onoj koja je nastajala u međuratnom periodu.

Zgrada tog tipa bile su veoma česte u centru tadašnjeg Beograda. Kako je potražnja za stambenim prostorom bila sve veća, građevinske parcele su bile veoma ekonomično korišćene, sa puno stambenih jedinica u jednoj zgradi. Zgrade su bile zidane iz dva trakta - prvog, čiji su stanovi grupisani oko stepenišnog prostora i koji su gledali na ulicu i drugog, do kojeg se stizalo koridorskim hodnicima, koji su gledali na unutrašnje dvorište. Prvi su bili obično veći i raskošniji, dok su drugi bili znatno skromniji, najčešće namenjeni nižim socijalnim slojevima.

Na krovu unutrašnjeg trakta, vlasnici bioskopa Luksor podigli su otvorenu pozornicu, namenjenu letnjim bioskopskim projekcijama i pozorišnim predstavama. Veruje se da je književnik i komediograf Branislav Nušić kumovao imenu samog bioskopa, što ne bi bilo nemoguće na osnovu njegovih ličnih sklonosti ka ezoteriji, egiptologiji i raznim egzotičnim mestima i temama, kojima se do smrti bavio.

Sama letnja pozornica bila je aktivna sve do aprilskog bombardovanja 1941. godine, kada je pretrpela izvesna oštećenja.

Nakon Drugog svetskog rata, bioskop menja naziv u 20. oktobar, a oštećena pozornica ponovo ulazi u upotrebu, ali ne samo za bioskopske projekcije već i za svirke i igranke. U zgradi se od 1946. godine nalazi i sedište AKUD Branko Krsmanović, koje je nekoliko decenija takođe koristilo letnju pozornicu. Na njoj su snimani kadrovi nekoliko domaćih filmova, ali i muzičkih spotova poput hita Rama Lama Ding Dong grupe Vampiri.

Zgrada se danas nalazi u procesu restitucije, a ne zna se pravi nalsednik letnje pozornice. Stanari zgrade, koji su useljeni nakon rata, u potpunosti su prisvojili ovaj prostor i spore se oko njegovog korišćenja.

Ukoliko se neka od nadležnih institucija ne pozabavi ovim kulturno-istorijskim biserom arhitekture i kinematografije/pozorišta, ova celina će doživeti potpunu devastaciju.