Crkva Ružica među najunikatnijima na svetu - urađen idejni projekat rekompozicije crkvenog kompleksa na Kalemegdanu

(Foto: eKapija / Aleksandra Kekić)

Otkako je 1925. godine kompletno obnovljena, crkva rođenja presvete Bogorodice na Kalemegdanu, poznatija kao Ružica, do danas gotovo da nije ni taknuta. Jedan od najomiljenijih hramova među vernicima, uz crkvu svete Petke, kako "Politika" saznaje od stručnjaka iz Gradskog zavoda za zaštitu spomenika kulture, trebalo je po predlogu starešine crkve da bude delimično preuređen još prošle godine. Od izrade idejnog projekta rekompozicije crkvenog kompleksa na Kalemegdanu nije se otišlo korak dalje. Hram smešten u jugoistočnom delu istočnog podgrađa Beogradske tvrđave, uz severnu kulu Zindan kapije, u međuvremenu se našao na listi deset najunikatnijih crkava na svetu prema neformalnom izboru bloga Joxt’s. Na spisku su bili i hramovi iz Japana, Rusije, Brazila, Norveške, Islanda, Finske, Kolumbije, Ukrajine i Francuske.

– Crkva Ružica je sastavni deo Beogradske tvrđave koja uživa status kulturnog dobra od izuzetnog značaja. Urađen je idejni projekat rekompozicije kompleksa crkve Ružice i kapele svete Petke na Kalemegdanu. Predviđeno je da radovi budu podeljeni u više faza, ali se od te zamisli u međuvremenu odustalo. Starešine crkve tražile su da se projektom osmisli novi prostor za paljenje sveća, izmeni konak i uredi ceo kompleks. U prvoj fazi trebalo je da bude preuređena samo kuća koja se može videti sa mosta koji vodi do Zindan kapije – ističu u Zavodu za zaštitu spomenika kulture.

Reč je o crkvenom domu izgrađenom 1937. godine koji je služio kao kancelarijski prostor. U toku Drugog svetskog rata došlo je do promene u enterijeru ovog objekta, kada je podeljen na dva dela da bi se napravio stan za crkvenjaka. Po prošlogodišnjem projektu rekompozicije crkvenog kompleksa, u njemu je trebalo da bude smešteno nekoliko kancelarija, kao i prostor za paljenje sveća.

U doba despota Stefana Lazarevića postojala je istoimena stara crkva koju su Turci srušili osvajajući Beograd 1521. godine. Današnji hram je u stvari adaptirani barutni magacin iz doba habzburške vladavine. Na Beogradskoj tvrđavi inače ima nekoliko ovakvih skladišta od kojih je najveći Veliki barutni magacin ispod statue Pobednika.

Obnova Ružice počela je 1867. godine čim su knezu Mihailu predati ključevi grada. Dve godine kasnije podignut je krov nad oltarom, a na proleće 1869. godine završeno je zidanje tornja. Prvo zvono na crkvi postavljeno je u oktobru 1870, a hram je ostao u funkciji sve do 1915. godine kada je u toku austrijskog napada na Beograd porušen. Najviše su stradali oltar i zvonik crkve. Rekonstrukcija je završena 1925, kada Ružica dobija današnji izgled.

(Napomena: tekst je u potpunosti preuzet iz lista "Politika" od 06.01.2010.)