Miroslava Pašić, načelnik Odeljenja za privredu i poljoprivredu Novog Grada - Eksploatacija prirodnih resursa poboljšala bi status opštine

Novi Grad bio je jedna od najvažnijih raskrsnica drumskog i željezničkog saobraćaja u bivšoj Jugoslaviji. Kao raskrsnica puteva, na granici sa Evropskom unijom, sa ušću dvije rijeke, pozicija Novog Grada trebalo bi da ima ključnu ulogu u razvoju privrede.

Ipak, granični prelaz sa Hrvatskom je, njenim ulaskom u EU, zatvoren za teretni saobraćaj, zbog čega su lokalne vlasti u konstantnom naporu da se takvo stanje promijeni. U Opštinskoj upravi vjeruju da bi do prekategorizacije moglo uskoro doći.

Miroslava Pašić, načelnik Odjeljenja za privredu i poljoprivredu, kaže da značajan potencijal za razvoj imaju inače razvijene grane u oblasti prerađivačke industrije sa dugom tradicijom – drvoprerađivačka, tekstilna i mašinska i metalna industrija. Značajan, a nedovolјno iskorišćen potencijal imaju sektori polјoprivrede i turizma uz sve prirodne resurse i dobre klimatske uslove.

U opštini Novi Grad posluje 140 privrednih društava i 441 samostalni preduzetnik sa sjedištem u toj opštini, dok je prisutan i veliki broj poslovnih jedinica privrednih društava, sa sjedištem na području drugih opština i gradova.

eKapija: Kakav je geostrateški položaj opštine? Šta privreda može da očekuje od takve pozicije u budućnosti?

- Opština Novi Grad smještena je na granici sa Republikom Hrvatskom, u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine i Republike Srpske. Prostor opštine je vezan za srednji i donji tok rijeke Une i donji tok rijeke Sane, a želјezničkim i drumskim saobraćajem povezana je sa širim dijelom južnog balkanskog poluostrva. Novi Grad ima povolјan geostrateški položaj, u bivšoj Jugoslaviji je bio raskrsnica drumskog i želјezničkog saobraćaja. Dostupnost tržišta u regiji i EU, izgradnja autoputa Banjaluka–Prijedor-Novi Grad-granica sa Republikom Hrvatskom, pruža velike mogućnosti za razvoj lokalne privrede, ulaganje stranog i domaćeg kapitala u postojeće kapacitete ali i izgradnju novih proizvodnih pogona.

Međutim, ulaskom Republike Hrvatske u Evropsku uniju, granični prelaz na Uni je zatvoren za teretni saobraćaj, što je otežalo poslovanje privrednih subjekata koji su izvozno orijentisani. U proteklih pet godina uložilo se dosta napora da se ovaj problem riješi. Potpisan je Sporazum između Savjeta ministara BiH i Vlade Hrvatske o rekonstrukciji mosta na Uni, što je jedan od posljednjih uslova za prekategorizaciju graničnog prelaza Novi Grad - Dvor. Ministarstvo bezbjednosti je pripremilo nacrt Ugovora između BiH i Republike Hrvatske, gdje je granični prelaz Novi Grad - Dvor svrstan u prelaze za međunarodni robni i putnički saobraćaj. Prekategorizacija graničnog prelaza uticala bi na organizaciju proizvodnje privrednih društava, smanjio troškove i povećao produktivnost. Kraća putna komunikacija bi uticala na stabilno poslovanje i privredni razvoj prijedorske regije i Unsko-sanskog kantona u Federaciji BiH.

eKapija: Šta ste sve do sada radili na unapređenju poslovnog okruženja? Kakve su reforme sprovedene i koje pogodnosti uvedene?

- Sa cilјem privlačenja što većeg broja investicija realizuju se infrastrukturni projekti koji značajno pobolјšavaju infrastrukturu za konkretne investicije u opštini kao rekonstrukcije i izgradnje novog vodovodnog sistema, rekonstrukcije i izgradnje nove kanalizacione mreže. Svake godine Opština ulaže značajna sredstva za finansiranje infrastrukturnih projekata. Osim toga, Opština je sprovela i niz reformi sa cilјem skraćivanja vremena i smanjenja troškova administrativnih postupaka za privrednike i građane.

U cilјu privlačenja novih investitora, u toku 2021. godine pristupilo se rješavanju imovinsko-pravnih odnosa u Industrijskoj zoni Polјavnice, odnosno kuplјena je nepokretnost – zemlјište u k.o. Polјavnice od PZ Strižna Donje Vodičevo ukupne površine 20.005 m².

Opština je 2019. godine ispunila kriterijume Programa sertifikacije gradova i opština sa povolјnim poslovnim okruženjem u jugoistočnoj Evropi u skladu sa standardom BFC SEE Edicija III sa ostvarenih 90.33 od maksimalnih 100 procentnih poena, što zapravo znači da je Opština Novi Grad stekla status opštine sa povolјnim poslovnim okruženjem.

Opština pruža i podršku postojećim investitorima kroz Program postinvesticione podrške investitorima, u okviru saradničke mreže za postinvesticionu podršku kompanijama. U cilјu ublažavanja negativnih efekata na privredne aktivnosti na području opštine zbog pojave novog virusa korona (COVID-19), opština je preduzela niz aktivnosti u cilјu ublažavanja negativnih poslјedica pandemije virusa korona.

eKapija: Na čemu planirate da radite u budućem periodu kako bi se unaprijedio poslovni ambijent i privuklo više investitora?

- U cilјu unapređenja poslovnog ambijenta i privlačenja novih investitora, Opština Novi Grad će u narednom periodu sprovoditi aktivnosti koje se odnose na održavanje i unapređenje infrastrukture, usklađivanje obrazovnog sistema sa potrebama privrede, nastavak finansijske i nefinansijske podrške i aktivnosti na zadržavanju statusa lokalne zajednice sa povolјnim poslovnim okruženjem.

eKapija: Koje oblasti privrede imaju šansu da se posebno razviju? O kolikom potencijalu prirodnih resursa je riječ?

- Značajan potencijal za razvoj imaju inače razvijene grane u oblasti prerađivačke industrije. Drvoprerađivačka industrija ima dugu tradicija u preradi drveta i proizvoda od drveta, izvozno orijentisana, sa domaćom sirovinskom bazom. Takođe, imamo tradiciju u oblasti proizvodnje tekstila i proizvoda od tekstila, kvalitetna i iskusna radna snaga, blizina tržišta. Tu su još prehrambena industrija sa značajnim prometom i brojem subjekata, kao i metalna i mašinska industrija - duga tradicija, iskusna radna snaga, značajna izvozna orjentisanost.

Značajan, a nedovolјno iskorišćen potencijal imaju područje polјoprivrede - prirodni resursi, dobri klimatski uslovi, iskustvo u proizvodnji i područje turizma i ugostitelјstva - povolјan geografski položaj, dobri klimatski uslovi, jedinstvena lokacija kao opština smještena na dvije rijeke.

Potencijal prirodnih resursa opštine je značajan, a njihovom eksploatacijom bi se ostvarila značajna privredna aktivnost i pobolјšao materijalni status opštine. Obavlјena su geološka istraživanja kojima su potvrđene količine sirovina na osnovu naučno zasnovanih podataka. Barit je mineral čije su potencijalne rezerve oko 2 miliona tona potvrđene na području opštine, a koji će razvojem tehnologije postati jako tražena sirovina. Laporac predstavlјa sirovinu u cementnoj industriji i njegove rezerve se procjenjuju na 520 miliona m³. Ukrasni kamen na osnovu lokalnih majdana procijenjene su potencijalne rezerve preko 3 miliona tona. Tehnogene sirovine (želјezna šlјaka) i šlјunak na ušću Sane u Unu predstavlјaju takođe bitan prirodni resurs opštine.

eKapija: Koji bi bili strateški cilјevi opštine za razvoj privrede?

- Strateški cilјevi su konkurentna lokalna ekonomija kroz intenziviranje proizvodnje i povećanje zaposlenosti, pobolјšanje kvalitet života svih građana i stvaranje društva jednakih mogućnosti, očuvana životna sredina uz racionalno korišćenje prirodnih resursa i unapređenu energetsku efikasnost.

Prvi strateški cilј predstavlјa glavni preduslov dugoročnog opstanka stanovništva i opštine. Privredni rast opštine zavisi od preduzetničke aktivnosti i produktivnosti, a povolјan poslovni ambijent jedan je od glavnih preduslova za razvoj, rast i jačanje preduzetništva.

Drugi strateški cilј komplementaran je prvom i podrazumjeva pobolјšanje kvaliteta života i u urbanom i u ruralnim dijelovima opštine, vodeći računa o potrebama socijalno osjetlјivih grupa. Pobolјšati kvalitet života podrazumijeva stalno unapređivanje obrazovnih, socijalnih, zdravstvenih i drugih javnih usluga, ali i obogaćivanje kulturnih i sportskih sadržaja kojima se izlazi u susret prepoznatim potrebama građana.

Treći strateški cilј usmjeren je na očuvanje životne sredine, te da se istovremeno u skladu sa principima održivog razvoja, takva sredina iskoristi za privredni razvoj lokalne zajednice.

eKapija: Polјoprivreda je još jedan potencijal koji može uticati na ekonomsku sliku opštine. Kako planirate razvijati taj sektor? Šta će biti strateški cilј u oblasti polјoprivrede?

- U okviru strateškog cilјa Konkurentna lokalna ekonomija kroz intenziviranje proizvodnje i povećanje zaposlenosti, sektorski cilјevi u polјoprivrednoj proizvodnji koji se realizuju kroz projekte su podrška stočarskoj i bilјnoj proizvodnji kroz direktno plaćanje iz budžeta opštine i resornog ministarstva, podrška zadružnom sektoru na području opštine. Udruživanje u zadruge mnogim malim proizvođačima otvara vrata novih tržišta, proširenju proizvodnje, pobolјšanju profitabilnosti i kvaliteta proizvoda te osiguranje novih radnih mjesta. Tu je i podrška prehrambeno-prerađivačkom sektoru kroz sufinansiranje nabavke opreme i izgradnju prerađivačkih kapaciteta, analizu kvaliteta proizvoda.

Osim širenja plasteničke proizvodnje koja ima dugu tradiciju na teritoriji opštine, prvi plastenici izgrađeni su 1997. godine, prioritet u razvoju polјoprivredne proizvodnje jeste i izgradnja sistema za navodnjavanje. Naime, u proceduri je pokretanje postupka javne nabavke za izradu projektne dokumentacije čije izvođenje radova finansira Svjetska banka, i ono što bi pored održavanja manifestacije "Dani našeg sela" koja se tradicionalno održava svake godine od 2009. godine jeste izgradnja Agro-centra za tržišno organizovanje prometa polјoprivrednih proizvoda, (faza I - izgradnja infrastrukture za organizaciju tržišnog prometa stoke (priprema i izrada tehničke dokumentacije je u toku).