Sledi reforma Željeznica i Elektroprivrede u Republici Srpskoj - Šta se predviđa Programom ekonomskih reformi od 2023. do 2025.

Vlada RS u Programu ekonomskih reformi za period od 2023-2025. godine nastavlja sa provođenjem strukturnih mjera definisanih Programom ekonomskih reformi za 2022-2024. godinu i one su definisane na osnovu reformskih oblasti datih u Smjernicama Evropske komisije, Zajedničkim socioekonomskim reformama, te prijedlozima Privredne komore Republike Srpske, Unije poslodavaca Republike Srpske i Saveza sindikata Republike Srpske, poručio je predsjednik Vlade RS Radovan Višković, u uvodnom izlaganju po ovoj tački dnevnog reda.

Ovo će biti nastavak mjera i aktivnosti utvrđenih Strategijom upravljanja javnim finansijama Republike Srpske za period 2021–2025. godine, a koja, kako je rekao Višković, predstavlja glavnu smjernicu za jačanje pravnog i institucionalnog okvira i sistema za upravljanje javnim finansijama Republike Srpske u skladu sa zahtjevima EU i međunarodnim standardima.

- Po ovom pitanju, tu će biti obuhvaćena reforma javnih preduzeća u Republici Srpskoj, smanjenje učešća izdataka za tekuću potrošnju u javnoj upravi, unapređenje oporezivanja nepokretnosti i unapređenje upravljanja nepokretnom imovinom jedinica lokalne samouprave - kazao je Višković, prema kome najveći fiskalni izazov u narednom periodu predstavljaju rizici u javnim preduzećima.

- Ovom reformom obuhvaćene su reforma Željeznica Republike Srpske, reforma tržišta električne energije, koja obuhvata restrukturiranje i reorganizaciju MH Elektroprivreda RS kroz donošenje Programa reorganizacije MH ERS, a koje reforme je Vlada Republike Srpske je u prethodnom periodu pokrenula, kao i uspostavljanje centralizovanog nadzora i uvođenje funkcije analize fiskalnih rizika javnih preduzeća - naveo je Višković.

Takođe, on je istakao da će smanjenje učešća izdataka za tekuću potrošnju u javnoj upravi biće realizovan kroz uspostavljanje registra zaposlenih kod korisnika budžetskih sredstava, te kroz izmjenu organizacije javne uprave i povećanje efikasnosti njenog rada.

- Cilj je da se uspostavi sveobuhvatan registar zaposlenih kod korisnika budžetskih sredstava radi stvaranja jedinstvene evidencije i transparentnijeg korišćenja budžetskih sredstava za lična primanja zaposlenih, a to će biti osnov za operacionalizaciju strateških planova za smanjenje ukupne potrošnje na plate - pojasnio je Višković.

Vlada Srpske predložila je strukturne reforme i po pitanju "zelene tranzicije", koja podrazumijeva prelazak industrije ka zelenoj i kružnoj ekonomiji i uspostavljanje instrumenata za unapređenje sistema upravljanja kategorijama otpada.

Strukturne mjere, zastupljene u 13 oblasti, obuhvataju i digitalnu transformaciju elektronske uprave RS i industrije. Tu je i oblast poslovnog okruženja koji podrazumijeva smanjenje sive zone u prikazivanju prometa pomoću implementacije novog sistema fiskalnih kasa, jer je stari sistem kako je rekao Višković pokazala manjkavosti. Pored toga, ova tačka obuhvata i optimizaciju poreskog i neporeskog opterećenja, jačanje preduzetništva RS i unapređenje poslovnog ambijenta.

Vlada Srpske planira pojačati i infrastrukturu u sektoru slobodnog kretanja robe po EU modelu, a jedan od prioriteta biće i unapređenje konkurentnosti poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, te podrška prerađivačkoj industriji.

- Tu je takođe i unapređenje obrazovanja i vještina koja podrazumijeva da se povežu tržište rada i obrazovanje u cilju povećanja kvaliteta obrazovanja, te povećanje ekfikasnosti tržišta rada kroz učinkovite politike zapošljavanja i jačanje uloge posredovanja - naglasio je Višković.

U reformskom paketu, obuhvaćena je i reforma zdravstvenog sistema.

- Pored savladavanja posljedica globalne pandemije, imamo probleme sa starenjem nacije, rastom malignih oboljenja, migracijom stanovništva, obezbjeđivanjem strukture zdravstvenih radnika. Strateško opredjeljenje Vlade Republike Srpske je da se u narednom periodu obezbijedi izmirenje dospjelih neizmirenih obaveza javnih zdravstvenih ustanova i Fonda zdravstvenog osiguranja iz prethodnog perioda, te završi proces uvođenja javnih zdravstvenih ustanova u trezorski sistem poslovanja - rekao je Višković, koji je pozvao poslanike da podrže predložene reforme.

Srđan Todorović, poslanik Socijalističke partije, rekao je da se radi o dokumentu u kome su sveobuhvatno navedeni programi, mjere i ciljevi Vlade RS, u kojima su pojašnjeni svi problemi i rizici koji nas očekuju.

- Na realan način su postavljene mogućnosti u kojima smo bili. Vidljivo je da su određene ekonomska kretanja koja su ranije pogađala Srpsku značajno popravljena nakon teške 2020. i da će u periodu 2023-2025. biti na jednom respektabilnom nivou, te da su projektovane stope izvoza nešto bolje u odnosu na uvoz, što bi trebalo da bude jako dobro - rekao je Todorović, koji je dodao da je saglasan da javna preduzeća moraju početi da ostvaruju dobit, koja će biti stavljena na raspolaganje Vladi kako bi mogla intervenisati u sektorima privrede u kojima to bude neophodno, a sve u cilju linearnog rasterećenja.

Milan Radović, poslanik SDS u NSRS, rekao je da je novi Program ekonomskih reformi za period 2023-2025. godina lošiji od prethodnog, te da su iz njega izostavljene određene ekonomske projekcije za Republiku Srpsku u tom periodu.

- Da li je to učinjeno namjerno ili slučajno ja ne znam. Ali u ovome što je elaborirao gdin Višković uopšte nemamo informacija o stranim investicijama, o kretanju budžeta, tačnije fiskalnom i okvirnom planu u ovom periodu, kako ćete nas zaduživati i kako ćemo vraćati kredite. A tu nema ni izvještaja o investicijama. Tu se ne vidi ni struktura industrijske proizvodnje, kao što ste izostavili i izvještaj o dugu - naglasio je Radović.

Prema njegovim riječima dokument izgleda kao "elaboriranje nečega što je već opšte poznato javnosti".

- U Programu ekonomskih reformi za naredne tri godine nastavlja se povećanje konkurentosti privrede, što je iz Programa reformi 2018-2022. Pa onda i prošlog - rekao je Radović.

Miladin Stanić, šef Kluba poslanika SDS-a u NSRS, istakao je da Programom reformi nisu definisane mjere koje bi podigle standard stanovništva.

- Suština je dizanje standarda. Ovim platama ne možete zadržati radnike, zato nam i dolaze ovi iz Bangladeša.. Stranih investicija nema, iako imamo kompatibilnih prednosti kao što su cijene električne energije i cijena rada. Tu je oblast IT sektora u kojima je npr Srbija imala prihode od oko 12 milijardi evra - poručio je Stanić.

Nebojša Vukanović, poslanik u Klubu SDS-a, kaže da je skupština potpuno obesmišljena, te da su prijedlozi Vlade o ekonomskim reformama i budžetu pisani u kabinetu Milorada Dodika.

- Budžet predsjednika Republike Srpske povećan je na 56 miliona KM, a budžet svih odbora u NSRS je 500 hiljada KM. Stotinu puta je jedan čovjek važniji nego Narodna skupština, a mi smo najveći zakonodavni organ. Ukinite ovu NS i proglasite despotiju - poručio je Vukanović, naglasivši da je namjera Vlade da reformiše javna preduzeća prevara.

- Odbor za reviziju Narodne skupštine nije zasjedao duže od godinu dana, a upravo smo na sjednicama predlagali da se vidi kako preduzeća u javnom sektoru posluju, kome i koliko duguju - bio je jasan Vukanović.