Kanađani zainteresovani za otvaranje rudnika i fabrike borne kiseline kod Raške - Planirana eksploatacija borata na 15 godina

Kompanija Balkan Gold doo podnela je Ministarstvu za zaštitu životne sredine Zahtev za odlučivanje o potrebi procene uticaja na životnu sredinu za projekat eksploatacije borata ležišta Piskanja. Ležište bornih minerala Piskanja nalazi se u ataru sela Korlaće, u neposrednoj blizini Baljevca na Ibru u Raškom okrugu.

Projekat će se, kako piše, izvesti u okviru prostora starih Ibarskih rudnika tako da neće biti potrebno raseljavanje stanovništva u okolini projekta. Period eksploatacije je procenjen na 15 godina.

Kako su pisale Novosti 2020. godine, kanadska kompanija Erin Ventures u rejonu Piskanja, nedaleko od napuštenih rudnika uglja kod Baljevca na Ibru (opština Raška), pronašla je rezerve rude bora čija je bruto vrednost veća od 2 mlrd USD.

Kako se u dokumentu navodi, sporadična osnovna geološka istraživanja na području današnjeg ležišta borata Piskanja kod Baljevca na Ibru su vršena tokom 50-ih godina prošlog veka, dok su sistematska istraživanja zapravo započeta 1987. godine, kada su u sklopu istraživanja kamenog uglja u Piskanji otkriveni borat.

Sistematska istraživanja, dodaje se, nisu izvođena u kontinuitetu, već se generalno mogu izdvojiti četiri glavna perioda istraživanja. Od 1987. do 1992. godine istraživanja su uglavnom finansirana iz Fonda za geološka istraživanja Republike Srbije, a preko korisnika budžetskih sredstava (Geozavod – Nemetali iz Beograda, Ibarski rudnici kamenog uglju iz Baljevca na Ibru…). Tokom 1997. godine, istraživanja su izvedena preko zajedničkog preduzeća Ras borati koju su osnovali kanadska kompanija Erin Ventures i Elektroprivreda Srbije.

U periodu od 2006. do 2009. godine, koncesiona istraživanja su izvedena od strane Rio Tinto Ibarski borni minerali. Osnivač koncesionog preduzeća je bio Rio Tinto European Holdings Limited.

Od 2010. godine do danas, investitor geoloških istraživanja borata je ponovo kanadski Erin Ventures, preko svog preduzeća Balkan Gold doo Beograd.

Balkan Gold je osnovan 2009. godine i u potpunom je vlasništvu Boron One Holdings Inc. koji se nalazi u Kanadi. Balkan Gold se bavi istraživanjem i razvojem potencijalnih mineralnih ležišta u Srbiji i ima eksluzivno istražno pravo, odnosno nosilac je geoloških istraživanja na istražnom prostoru ležišta borata Piskanja.

U okolini Baljevca, borati se nalaze u dva prostorno odvojena ležišta. U neposrednom severozapadnom zaleđu Baljevca situirano je ležište bornih minerala "Pobrđski potok", u kome se borati već eksploatišu, dok je istočno od Baljevca i reke Ibar, u području sela Korlaće, situirano drugo ležište bornih minerala "Piskanja", koje je predmet projektom predviđenih rudarskih aktivnosti i ovog zahteva.

Katastarske parcele prostora eksploatacionog polja Piskanja se nalaze u granicama prostornog plana opštine Raška, a na prostoru eksploatacionog polja je jednim delom predviđeno građevinsko područje naselja, a drugim delom poljoprivredno zemljište.

Ležište je situirano na desnoj obali Ibra i sastoji se od dvanaest pojedinačnih rudnih tela sočivastog oblika. Najplići delovi ležišta nalaze se na dubini od 105 m dok najdublji delovi zaležu do dubine od oko 463 m, piše u Zahtevu.

Dodaje se da s obzirom na tip ležišta, njegove morfološke karakteristike, način i oblik pojavljivanja, karakter mineralne sirovine i njena tržišna cena upućuju, u pogledu uslova i načina eksploatacije, na podzemnu eksploataciju, odnosno otvaranje i razradu ležišta jamskim prostorijama. Takođe, ograničenja u vidu položaja naseljenog mesta i reke Ibar u blizini ležišta, uslovljavaju primenu metoda otkopavanja sa očuvanjem površine terena kao i primenu mehanizovanog otkopavanja, bez primene bušačko minerskih radova.

- Kako bi se izbeglo zauzimanje dodatnih površina kao i njihova degradacija usled rudarskih radova, najbolja lokacija za portale prostorija otvaranja kao i za infrastrukturu na površini jeste plato postojeće industrijske zone Ibarskih rudnika koji je u velikoj meri van funkcije. Industrijska zona Ibarskih rudnika je najbolje rešenje i zbog činjenice da na njoj već postoji infrastruktura u smislu obezbeđivanja električne energije, vode, kao i saobraćajna infrastruktura. Naravno, u daljim fazama razvoja projekta Piskanja neophodno je regulisati imovinsko pravne odnose i obezbediti službenost nad ovim prostorom - navodi se.

Postupak prerade rude i proizvodnje koncentrata i budući postupak proizvodnje borne kiseline, kako piše u dokumenutu generišu dva zasebna toka jalovinskih masa.

Buduća perada minieralnih sirovina se planira u okviru industrijske zone Ibarskih rudnika. Za odlaganje jalovine predviđena je izgradnja odlagališta procesne jalovine.

Odlagalište će biti izgrađeno na lokaciji taložnika u industrijskoj zoni Ibarskih rudnika jer je zemljište na ovoj lokaciji već devastirano. Izgradnja odlagališta predviđa izgradnju nasute brane. Procesna jalovina, koja nastaje kao posledica postupaka prerade rude, proizvodnje koncentrata i proizvodnje borne kiseline, njene količine i prateći objekti (odlagalište procesne jalovine, brana) neće biti detaljnije obrađeni u ovom poglavlju jer navedeni postupci nisu predmet ovog Zahteva. Za te objekte i postrojenja će se raditi posebna Studija - piše u dokumentu.

Zahtev je izradio Rudarski institut iz Zemuna i Dvoper iz Beograda.