Planirane vodoakumulacije u zoni Parka prirode Golija

(reka Studenica)

Od 35 potencijalnih akumulacija regionalnog značaja na teritoriji Republike Srbije, pet se nalaze na području Prostornog plana, kao i pripadajući slivovi (u celini ili većim delom). Prostor pogodan za formiranje akumulacija dobija status nacionalnog blaga i mora biti zaštićen od svih vidova uzurpacije koji mogu onemogućiti realizaciju ovih vodoprivrednih objekata.

Kod svih planiranih akumulacija na području Prostornog plana, osim akumulacije "Gradac", reč je o tzv. "većim akumulacijama" koje su svrstane u izvorišta voda od regionalnog i republičkog značaja za kompleksno rešenje korišćenja voda Starovlaških planina za vodosnabdevanje stanovništva Srbije.

(reka Nošnica)

Akumulacija "Rokci"

Planirana je na reci Nošnici, pritoci Moravice, oko 2 km uzvodno od ušća Nošnice u Moravicu (oko 12 km od Ivanjice). Vode iz akumulacije bi se koristile u sklopu opšteg korišćenja voda Starovlaških planina za potrebe vodosnabdevanja stanovništva Republike Srbije. Akumulacija je planirana u slabo naseljenom brdskoplaninskom području, sa slivom koji je, praktično, u celini pod šumom. Akumulacija se može koristiti i za ribarstvo i rekreaciju.

Akumulacija "Preprana"

Planirana je u gornjem toku reke Studenice, oko 30 km od Ušća, odnosno oko 17 km od izvora reke. Akumulacija bi se koristila i za proizvodnju električne energije. Smeštena je u zaštićenom brdsko-planinskom području, slabo naseljenom, sa slivom koji je obrastao šumskim rastinjem.

Akumulacija "Vučiniće"

Planirana je na Ljudskoj reci, pritoci reke Raške, na oko 15 km od Novog Pazara. Namenjena je za vodosnabdevanje i energetiku. Sliv je na brdskoplaninskom području, sa relativno dobrim uslovima za zaštitu i očuvanje kvaliteta vode.

Akumulacija "Kumanice"

Planirana je na reci Moravici, na oko 0,5 km nizvodno od ušća Golijske reke tj. na oko 18 km uzvodno od Ivanjice. Kao i kod prethodnih, sliv je u planinskom području, obrastao šumom i postoje dobri uslovi za zaštitu kvaliteta vode.

Akumulacija "Gradac"

Potencijalni profil za izgradnju brane i formiranje akumulacije nalazi se na Gradačkoj reci, pritoci Brvenice, oko 1,0 km nizvodno od ušća Lučke reke. Sam vodotok i akumulacija su ograničenih mogućnosti, tako da ne pripadaju kategoriji većih akumulacija (zapremina veća od 10 mil. m3).

Karakteristike planiranih akumulacija na području Prostornog plana

Obrada : Institut za vodoprivredu "Jaroslav Černi", Beograd.

Napomena: V - vodosnabdevanje, O - povećanje malih voda (garantovani proticaj), N -

navodnjavanje, E - energetsko korišćenje.

Izgradnja većeg broja manjih akumulacija

Na području Prostornog plana postoje mogućnosti za izgradnju većeg broja malih akumulacija, čije lokacije nisu tačno definisane. Po pravilu, grade se za rešavanje nekog lokalnog problema: zaštita od bujičnih voda, navodnjavanje, formiranje ribnjaka, rekreacija, veštački sneg, a mogu da služe i za energetske svrhe.

Izbor lokacija i odrenivanje parametara malih akumulacija i brana, trebalo bi uraditi putem namenskih istraživanja, polazeći od iskazane potrebe za izgradnjom akumulacija u cilju rešavanja nekog zahteva tj. problema lokalnog značaja i nalaženja pogodnih profila za izgradnju brana - u okolini budućih korisnika. Polazeći od činjenice da je slivna površina malih akumulacija u proseku do 10 km2, realno je pretpostaviti, da se na području Prostornog plana može identifikovati 15-20 lokacija za male akumulacije.

Poplave mogu da izazovu štete u naseljima kroz koja protiču ili oštete puteve i mostove,kada bi došlo do brze koncentracije oticaja i pojave ekstremnih proticaja. Na području Prostornog plana, poplave mogu da ugroze niske, priobalne terene u srednjem i donjem toku reka: Moravice, Studenice, Brvenice i dr, gde se nalazi izgradnja, posebno novijeg datuma, i gde su najkvalitetnije obradive, ratarske površine.

Koncepcija odbrane od poplava na području Prostornog plana mora se zasnivati na principu planiranja namene površina i izgradnje trajnih objekata van ugroženih zona.

Pored zaštitne funkcije, urenenje korita i obala vodotoka poslužiće i u druge namene - stabilizacija trase, zaštita pojedinih objekata, komunikacija, urenenje deonica toka kroz naselja ili druga značajna područja i predele i sl.

Plan razvoja na područjima ugroženim poplavama će se vršiti: definisanjem zona i stepena ugroženosti od poplava i definisanjem namene i korišćena ugroženih prostora.

Izvor : Prostorni plan područja posebne namene Parka prirode Golija

za vremenski horizont do 2021. godine

Grad Kraljevo, Grad Novi Pazar, SO Ivanjica, SO Raška, SO Sjenica