Serbia Edition
Serbische Ausgabe
Izdanje BiH
Izdanje Crna Gora
Vesti
"Hari Poter" doveo turiste u London - Filmski turizam osvaja svet, dok Srbija kaska
Petak, 08.11.2013.
15:49
Komentari
Turisti koji su se zasitili klasičnih tura po svetskim metropolama, poslednjih godina sve češće biraju destinacije gde će upoznati "filmske znamenitosti grada". Oko 40 USD posetilac Njujorka treba da izdvoji za troipočasovni izlet u okviru kojeg će posetiti mesta gde su snimani filmski hit i TV serija "Seks i grad". Kada je već u Velikoj jabuci, turista može da zaviri i u stan "Prijatelja", da sedi na stepeništu "Kozbijevih"…
Da nisu samo Njujorčani otkrili sve čari filmskog turizma, govori podatak da je svaki deseti posetilac Velike Britanije - filmski turista, od kojih ta ostrvska zemlja zaradi godišnje 2,7 mlrd EUR. Omiljena mesta "filmskih turista" su železnička stanica "King´s Cross" u Londonu kao i udaljeni Northamberland, gde je sniman film o "Hariju Poteru", ali i mesta gde su snimani filmovi i serije "Monti Pajtona", "Džejms Bonda", "Da Vinčijev kod"…
Filmski turizam je mlada, ali profitabilna turistička grana koja podrazumeva dolaske turista na destinaciju podstaknute filmovima, dokumentarcima i TV serijama. Poseta Novom Zelandu porasla je za 52% od 1999. do 2008. zbog filmova "Gospodar prstenova" i "Hobit". Procena je da je Stokholm od "pojavljivanja" u trilogiji "Millenium" ostvario prihode od 106 mil EUR. Jedna briselska konsultantska kuća došla je do zaključka da 40 miliona turista godišnje destinaciju za svoj odmor bira na osnovu filmova ili serija, ističe Ana Ilić, direktorka Srpske filmske asocijacije (SFA) u razgovoru za "eKapiju".
- Za Srbiju je filmska industrija od ogromne važnosti iako se to još sasvim ne uviđa na mestima gde se donose ključne odluke. Filmski i TV projekti, domaći i strani, u ogromnoj meri se oslanjaju na korišćenje turističke infrastrukture u našoj zemlji. Godišnje, strane produkcije u našoj zemlji naprave oko 15.000 noćenja u hotelima, a ketering preduzeća naprave oko 90.000 obroka za filmske i TV ekipe na terenu – ističe Ilić i dodaje da ti podaci mogu biti od velikog značaja za širok dijapazon privrednih subjekata da se u zemlju privuče što veći broj ovih produkcija, a onda i turista.
U Turističkoj organizaciji Srbije (TOS) kažu da zvanični podaci o takvoj vrsti turizma u Srbiji ne postoje.
- Razvoj ovakvog turističkog proizvoda je u direktnoj vezi sa razvojem filmske industrije i nadamo se da ćemo u budućnosti moći domaćim i inostranim gostima da ponudimo upravo takav nov doživljaj u okviru promocije Srbije kao turističke destinacije – rekli su u TOS-u.
(Filmski set "Roma Barocca" u Košutnjaku)
Jugonostalgičari - mogući posetioci
Ovoj vrsti turizma u našoj zemlji se ne poklanja dovoljna pažnja kao što to čine druge države. Na primer, filmsko selo u Tunisu gde je sniman film "Ratovi zvezda", prirodni predeli Sahare gde je "Engleski pacijent", filmsko selo "Hobita" na Novom Zelandu, prirodni park na Tajlandu koji je bio lokacija filma "Obala", predstavljaju prave turističke atrakcije, kaže za "eKapiju" Hristina Mikić, izvršna direktorka Grupe za kreativnu ekonomiju (GKE).
- U Srbiji ne postoji plan razvoja filmskog turzima, jer sa zaostajanjem razvoja filmske industrije, nema resursa za razvoj ovog vida turizma. Zasada su to samo sporadični slučajevi. U Pirotu, u redovnom oblasku Muzeja Ponišavlja i njegove postavke standardno se govori o filmovima koji su snimani u kući Hristića gde se muzej nalazi. Slična praksa je prilikom posete okolini Pančeva i gradskog jezgra u Valjevu – kaže Mikić.
Dva pravca razvoja
Osmišljena strategija razvoja filmskog turizma mogla bi ići u dva pravca – razvojem filmskog turizma inspirisanim jugoslovenskim filmovima i aktivnom politikom promovisanja filmskih lokacija. Kako tvrdi Mikić, trenutno se možemo usmeriti na jugonostalgičare ili stariju ciljnu grupu, jer filmske lokacije koje mogu da privuku pažnju stranih turista jesu one na kojima su snimani filmovi krajem 70-ih godina i njih je moguće u kratkom roku napraviti filmske turističke destinacije.
- Za budući razvoj filmskog turizma treba stvoriti uslove za privlačenje stranih, prvenstveno holivudskih ili britanskih producenata, globalnih filmskih studija, a tek onda govoriti o filmskom turizmu. Snimanje jednog visokobudžetnog filma ovih produkcija u Srbiji omogućilo bi nam oko 7 godina ekonomskih koristi od filmskog turizma – smatra naša sagovornica i dodaje da bi poslednje tri produkcije "Coriolanus" (2010) sa Ralf Fajansom, "Tri dana do ubistva" sa Kevinom Kostnerom (2013) i "Everli" sa Selmom Hajek (2013) mogle biti okosnica razvoja značajnih turističkih proizvoda.
(Vojno-tehnički zavod u Kragujevcu)
Ljubljanski proces
Kod nas je veliki broj objekata u kojima su snimani najznačajniji fimovi trenutno u statusu kulturnog nasleđa, tako da mogućnosti za razvoj filmskog turizma idu u pravcu promovisanja tih objekata. U okviru programa Ljubljanski proces II koji sprovodi Savet Evrope/EU, a u kojem učestvuje i naša zemlja, tiče se i filmskog turizma kroz prizmu ponovnog oživljavanja nekih od lokaliteta kulturnog nasleđa.
U okviru tog projekta, određene lokacije kulturnog nasleđa kod nas su prepoznate kao značajan resurs za razvoj filmskog turizma, kao što su Vojno tehnički zavod i Knežev arsenal u Kragujevcu u kome je pre par godina snimana serija "Titanik - krv i čelik" i koja bi dalje mogla da se promoviše kao novo mesto razvoja filmskog turizma na teritoriji Kragujevca.
- Grad Kragujevac otkupio je 2006. prostor Vojno-tehničkog zavoda. Objekti na 40 hektara ove zone koja je otvorena za javnost, predstavljaju kulturno dobro od velikog značaja. U međuvremenu je izvršena evaluacija tog prostora, tako da se nalazimo u završnoj fazi izrade predloga utvrđivanja za prostornu kulturno-istorijsku celinu ovog kompleksa. Nakon snimanja serije "Titanik - krv i čelik", snimljeni su kadrovi serijala "Ravna Gora", ali i brojni muzički spotovi. Naša strategija je da se ova celina zajedno sa Senjskim rudnikom nominuje na UNESCO listu kulturnog nasleđa – kaže Đorđe Milovanović iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.
Neki od kultnih filmova poput "Petrijnog venca" koji je snimljen u Senjskom rudniku, ili popularnih serija kao što je "Moj rođak sa sela" koji je snimljen u selu Borač - nekadašnjem srednjovekovnom gradu na obroncima Rudničkih planina – snimani su u najupečatljivim prirodnim ambijentima sa veoma bogatm turističkim potencijalom. Tako da bi se filmske ture mogle nadovezati na već uspostavljene tematske rute (vinske, planinarske), smatra Milovanović.
(Senjski rudnik)
Filmske mape
Jedan od osnovnih koraka ka razvoju filmskog turizma u Srbiji, jeste stvaranje mape filmskih lokacija sa svim detaljima koje bi mogle biti dostupne stranim, a i domaćim turistima, kao i kreiranje turističkih ruta koje bi mogle da povežu filmske lokacije po periodu snimanja ili temi filma. Jedna od najpoznatijih filmski mapa jeste Visit Britain, a slične postoje i u SAD, Australiji, Novom Zelandu...
- Pojedinih incijativa ima kao što je to u slučaju Pančeva gde je 2010. godine izdata publikacija "Pančevo u kadru" koja daje pregled svih filmova i filmskih lokacija na kojima su snimalni filmovi u tom gradu. Na različitim lokacijama snimljen je najveći broj domaćih filmova velike popularnosti poput "Maratonci trče počasni krug" (1982), "Balkan Express" (1983), "Ko to tamo peva" (1980), "Crna mačka, beli mačor" (1998), "Besa" (2009) i stranih, "Mama Lucia" (sa Sofijom Loren, 1988), "Coriolanus" (2010) sa Ralf Fajansom, tv film o Ajštajnu u režiji Lilijane Kavani (2008) – naglašava Hrisitna Mikić i dodaje da su izostale organizovane turističke usluge koje mogu da prate ovu publikaciju i promovišu Pančevo kao filmsku turističku destinaciju.
Dunav "za glavnu ulogu u filmovima"
Iako se SFA bavi uspostavljanjem procedura za izdavanje dozvola za snimanje i promociji lokacija koje mogu biti atraktivne za film, posredno učesvuje i u oblasti filmskog turizma.
- Kroz projekat koji smo počeli nedavno da sprovodimo uz podršku Evropske komisije i Austrijske razvojne agencije (ADA), u narednih godinu i po dana fokusiraćemo se na Dunav i podunavske gradove. U okviru projekta "Priprema sprskog Dunava za glavnu ulogu u filmovima" identifikovaćemo najzanimljivije lokacije u podunavlju, sarađivaćemo sa lokalnim samoupravama i javnim preduzećima, i radićemo ozbiljan marketing ovih lokacija - najavljuje Ilić.
Razvoj filmskih turističkih destinacija ne može se desiti sam po sebi, već je nepohodna jasna i aktivna politika promovisanja ovog vida turizma, a ona je nemoguća bez ulaganja u filmsku industriju, kao i promociju Srbije kao filmske lokacije.
Irina Milošević
Srpska filmska asocijacija Beograd
Turistička organizacija Srbije Beograd
Grad Kragujevac
European Commission Brussels
Borač