Tehnički uslovi za projektovanje, proizvodnju, transport i montažu lakih krovnih vezača - sistem LKV

Laki Krovni Vezači čine industrijalizovani sistem za prefabrikovanu gradnju drvenih krovnih struktura po strogo definisanoj i zaštićenoj LKV tehnologiji. Zasnovan je na upotrebi specijalnog spojnog sredstva - metalnog konektera, kojim se formiraju čvorne veze štapova rešetkastih statičkih sistema, čiji su štapovi ispune, gornjeg i donjeg pojasa u jednoj ravni. Značajna prednost sistema LKV nad gradnjom klasičnih krovnih konstrukcija ogleda se u sledećem :

- Rad sa gradilišta je u najvećoj meri prenet u radionicu. Nosači se proizvode na industrijalizovan način u specijalizovanim radionicama i fabrikama u velikim serijama, na radnim pistama, uz upotrebu posebnih presa i opreme i transportuju na gradilište.

- Industrijska proizvodnja i stroga kontrola kvaliteta ugradjenog materijala garantuju visoki kvalitet i standardnost kvaliteta.

- Posledica kontrole proizvodnje je maksimalna racionalnost u izradi nosača: dimenzije štapova i površine metalnih konektera u čvornim vezama se odredjuju iz uslova potpune iskorišćenosti dozvoljenih naprezanja.

- Rad na gradilištu se svodi na čistu montažu najčešće bez upotrebe mehanizacije angažovanjem priučene radne snage. Brza montaža, zbog male mase nosača i mogućnostizvodjenja skoro pod svim klimatskim uslovima, čine gradnju krovnih struktura u sistemu - LKV nezamenljivim u kriznim situacijama ili u vreme intenzivne obnove i rekonstrukcije objekata zahvaćenih ratnim razaranjima.

- Na nisku cenu izradjenog krova u sistemu LKV utiču veoma mala potrošnja gradje,upotrba najracionalnijeg spojnog sredstva - LKV konektera - za formiranje čvornih veza i nastavaka štapova, niska cena transporta i jednostavna i brza montaža bez upotrebe snažne mehanizacije i uz jeftinu radnu snagu.

- Dimenzionalni asortiman nosača LKV sistema omogućuju racionalnu i brzu gradnju svih klasičnih oblika krovova: jednovodnih, dvovodnih, četvorovodnih i složenih krovova, praktično nad bilo kakvom osnovom objekta, sa stambenim ili bez stambenog potkrovlja.

- Primenom LKV tehnologije se mogu, nad izvedenom betonskom pločom, formirati stambena potkrovlja racionalnog volumena, neopterećenog krovnim stolicama niti bilo kakvim elementima krovne konstrukcije u podu ili na pregradama.

- Sistem LKV racionalno primenljiv i u slučajevima potrebe za trajnom sanacijom prokišnjavanja ravnih krovova stambenih, javnih indusrijskih i drugih objekata.

- Pravilnom primenom tipskih elemenata sistema LKV mogu se veoma racionalno graditi nadstrešnice, magacini i hangari za poljoprivredne i druge mašine, industrijska skladišta i laki objekti za stanovanje.

- Sistematizacijom i klasifikacijom osnovnih elemenata sistema LKV omogućeno je kataloško projektovanje krovnih struktura po svim pravilima otvorene prefabrikacije.

- Standardni oblici LKV nosača pokrivaju raspone od 2.40m do 15.00 sa korakom od 0.60 m sa više različitih nagiba krovnih ravni, koje najčešće zavise od primenjenog krovnog pokrivača. Kod rekonstrukcije ili dogradnje krovova nad postojećim ili oštećenim objektima moguća je primena standardnih oblika LKV nosača i primena svih standardnih tipopva krovnih pokrivača.

- Posledica primene principa otvorene prefabrikacije u projektovanju sistema LKV je nabavka nosača na stovarištima građdjevinskog materijala ili narudžbinom kod proizvodjača, po sistemu koji već uveliko važi za proizvodnju i distribuciju gradjevinske stolarije.

(poprečni profil) PROJEKTOVANJE

Laki krovni nosači - sistem LKVÒ - čine familiju krovnih rešetekastih nosača koji se proizvode industrijskim putem u velikim serijama, transportuju do gradilišta i montiraju na objektu, po pravilima koji važe za otvorenu prefabrikovanu gradnju. Primenom nosača u LKVÒ sistemu izvode se krovovi sa stambenim i bez stambenog potkrovlja, jednovodni, dvovodni, četvorovodni i krovovi složenog oblika.

Konstruktivni sistem je po pravilu predstavljen rešetkastim nosačem sa potpunom ili delimičnom triangulacijom štapova ispune. Statički sistem, pored proste grede, koja čini standardni statički sistem, može biti i poligonalna prosta greda, dvozglobni i trozglobni luk. LKVÒ nosači se proračunavaju za stalna krovna i plafonska opterećenja i propisana klimatska opterećenja za najmanje dve sheme opterećenja.

Za ekstremne statičke uticaje dimenzionišu se štapovi gornjeg i donjeg pojasa i štapovi ispune u skladu sa odredbama JUS U.C9. 200 i JUS U.C9. 300 i EUROCOD 5 - Proračun drvenih konstrukcija, uz upotrebu četi-narske građe (jela, smreka) II kvalitetne klase. Za ekstremne čvorne sile proračunava se veza stapova metalnim LKVÒ- konekterima u svemu prema USLOVIMA ZA KONSTRUSANJE VEZA METALNIM LKVÒ - C KONEKTERIMA. Za proračun, dimenzionisanje štapova i veza koristi se Programski paket za automatski dizajn LKV sistema, čiji je vlasnik LKV CENTAR d.o.o.

Sastavni deo projektne dokumentacije za krovnu strukturu u sistemu LKVÒ moraju da čine:

1. Statički proračun, kojim su definisani svi ulazni podaci o nosaču i opterećenju, rezultati proračuna

2. Osnova krovne konstrukcije sa planom pozicija,

3. Sistemna linija nosača sa obeleženim čvorovima i štapovima,

4. Radionički crteži nosača.

Radioničku, proizvodnu dokumentaciju čine sledeći prilozi:

1. Radionički crtež sklopljenog nosača,

2. Geometrija štapova i čvorova nosača sa definisanim referentnim tačkama i njihovim međusobnim udaljenjima,

3. Krojna lista štapova nosača i

4. Crteži čvornih veza sa usvojenim LKVÒ konekterima i njihovim položajem u odnosu na referentnu tačku čvora.

2. MATERIJALI

2.1. DRVO

Za proizvodnju štapova LKVÒ nosača mora se koristiti zdrava četinarska ili listopadna građa II kvalitetne klase u svemu prema odredbama JUS U.D0.001 - Materijali za izradu drvenih konstrukcija i tehnički uslovi. Za raspone nosača L < 9.00 m može se koristiti topolva građa druge klase isključivo za štapove ispune. Svi štapovi jednog nosača moraju biti obrađeni tako da širina poprečnog preseka ne sme da odtsupa više od ± 1.0 mm. Tolerancija pri krojenju štapova prema krojnoj listi je ± 1.0 mm. Drugačija obrada drveta ili druge vrste drveta nisu dozvoljene.

Sprovedena zaštita drvne građe ima biofizičke karakteristike sa ciljem da drvo u konstrukcijama bude trajno zaštićeno. To se postiže potapanjem obrađene građe u antiseptik koji sadrži:

· Plavi kamen (CuSO4·H2O), neutralnu so dobro rastvorivu u vodi. Kao antiseptik ima blaga toksična svojstva, intenzivno prodire u površinske slojeve drveta.

· Kalujumdihromat (K2Cr2O7), lako rastvoriva so, koja prodire u drvo i vezuje se za drvena vlakanca. Sprečava koroziju metala.

· Bornu kiselinu (H3BO3), izraziti antiseptik, bez boje i mirisa, bezopasan za ljude. Ima protivpoožarna svojstva.

(osnova hale)

2.2. METALNI LKV-CÒ KONEKTERI

Metalni LKVÒ- C konekteri se proizvode po zaštićenoj tehnologiji i u sistemu LKVÒ se mogu koristiti samo konekteri tipa LKV-CÒ. Metalni koneketeri tipa LKV- CÒ se proizvode od čelicnog lima debljine t=1.5mm prema odredbama BS 1449, poglavlje 1B, ili od čelika za duboko izvlačenje JUS C.B3.530, Č.0146, HT - 40 sa površinskom zaštitom izvednom prethodnim pocinčavanjem lima sa 275 grama cinka po 1.0 m” površine.

Nosivost metalnih konektera se određuje ispitivanjem serija epruveta do sloma prema USLOVIMA ISPITIVANJA NOSIVOSTI METALNIH LKVÒ KONEKTERA.

Iz rezultata isptivanja epruveta i uzoraka do sloma formirana je tablica nosivosti metalnih konektera u zavisnosti od orijentacije i pravca sile, drvenih vlakanaca i podužnog smera konektera, koju koristi Programski paket za automtski dizajn Lakih Krovnih Vezača.

3. PROIZVODNJA

Proizvodnja Lakih Krovnih Vezača je organizovana u LKVÒ pogonima na opremi za proizvodnju nosača po sistemu LKVÒ. Osnovni delovi opreme su LKVÒ radni stolovi koji formiraju nepomerljivi šablon za montažu štapova sistema i postavljanje i centrisanje metalnih konektera u čvorovima sistema i hidraulička presa za jednovremeno obostrano utiskivanje konektera. Drugačija oprema i drugi načini utiskivanja LKV-CÒ konektera nisu dozvoljeni.

Mere tolerancija pri proizvodnji nosača su:

· za raspon nosača: L/1000

· za visinu nosača: H/500.

O proizvodnji nosača se mora voditi precizna evidencija, koja obuhvata podatke o projektu, tipu nosača, kvalitetu građe, kvalitetu konektera i stanju opreme. Presom za utiskivanje rukuje atestirani rukovaoc, a za kvalitet proizvodnje odgovara rukovodilac smene i šef proizvodnje. Tokom rada se moraju preduzeti sve propisana mere HTZ zaštite.

4. TRANSPORT

Lokalni transport nosača i transport nosača do gradilišta kao i vertikalni transport na objektu mora biti tako organizovan da isključi svaku mogućnost oštećenja štapova ili čvornih veza nosača. Nosači se transportuju u položaju u kome će biti izloženi opterećenju u toku eksploatacije. Za kamionski transport moraju se obezbediti oslonci nosača u projektovanim ili privremenim čvorovima. Ukoliko se uvode privremeni oslonci, dopusnkim statičkim proračunom se mora dokazati stabilnost sistema u transportu za dvostruku sopstvenu težinu.

5. MONTAŽA

Uslovi montaže se moraju definisati posebnim projektom montaže koji je dužan da izradi montažer LKVÒ konstrukcije, prema lokalnim uslovima na gradilištu i koji mora da podnese projektantu kosntrukcije na saglasnost. Ovim projektom se mora definisati horizontalni i vertikalni transport na gradilištu, upotreba skele, eventualna upotreba specijalne opreme i alata. Oslonačke veze i veze drvenih elemenata međusobno, uključujući i spregove za ukrućenje moraju se izvesti prema projektu i proračunu veza i oslonačkih veza.

6. DOKAZ KVALITETA

Za isporučenu krovnu LKVÒ konstrukciju moraju se dati atesti o kvalietu konektera i podaci o upotrebljenoj građi, kao i podaci o uslovima proizvodnje. U nedostatku valjanih dokaza, po posebnom nalogu, može se zahtevati ispitivanje montirane konstrukcije probnim opterećenjem, prema uslovima za ispitivanje konstrukcija. Ova ispitivanja mogu vršiti isključvivo organizacije, registrovane za tu vrstu delatnosti.

7. GARANTNI ROK

Za proizvedenu i montiranu konstrukciju proizvođač i montažer LKVÒ konstrukcije, daju garanciju kvaliteta svojih radova u trajanju od 5 (pet) godina od dana isporuke, odnosno od dana montaže.

U garantnom periodu, sve uočene greške ili propusti nadoknađuju se u punom iznosu vrednosti radova na sanaciji konstrukcije.

Autor LKV sistema,

Acc. prof. dr Vojislav KUJUNDŽIĆ, arh.

Redovni član Jugoslovenske inženjerske akademije