Turizam Beograda - stanje i mogućnosti
Rešenjem Ministarstva ekonomije i regionalnog razvoja ( broj: 300.332-01-00592/2010-18 ), krajem 2010. godine Grad Beograd je proglašen za turističko mesto I kategorije, sa važnošću od tri godine.
Sledeći preporuke Strategije razvoja Beograda o značaju turizma za razvoj i promociju grada, donošenju odluke predhodio je ogroman rad Urbanističkog zavoda Beograda, Sekretarijata za privredu i nadležnih gradskih institucija na prikupljanju i evidentiranju turističkih potencijala Beograda. Rezultati su sumirani i objavljeni u Elaboratu - Kategorizacija Beograda kao turističkog mesta.
(Karneval brodova)
Beograd – Grad otvorenog srca
Poslednjih godina ostvaren je vidan napredak i značajno je unapređen kvalitet turističkih proizvoda, a Beograd je postao atraktivna destinacija, na turističkoj mapi Evrope i sveta.
Turisti koji posete Beograd, opisuju ga i preporučuju kao ``Grad otvorenog srca``, nezaboravne zabave i noćnog života, grad koji živi 24 časa, topao i gostoprimljiv, kosmopolitski i evropski orjentisan, usmeren na razvoj i napredak.
Šta to Beograd čini turističkom destinacijom odnosno ciljem turističkog putovanja?
Pre svega prirodni resursi : povoljan geografski položaj - zahvaljujući ukrštanju dva od deset Evropskih koridora (VII I X) sa kracima X1 i pravcem E-70 otvara se perspektiva povezivanja Beograda sa mrežom dunavskih i drugih evropskih metropola; dve velike reke Sava i Dunav i brojni površinski tokovi, jezera (Ada Ciganlija, Markovačko, Rabrovačko, jezero Duboki potok...), široke doline, pitomi brdoviti tereni sa vrhovima Avala i Kosmaj, brojni termalni izvori pogodni za razvoj banjskog turizma (Mladenovc, Koraćica, Obrenovac) i mnogo drugog.
Brojna znamenita mesta, spomenici, prostorne kulturno – istorijske celine, arheološka nalazišta deo su bogate kulturne baština, daju autentičan identitet ljudima i prostoru i kao takav predstavljaju okosnicu turizma ( Beogradska tvrđava, Hram Svetog Save, Trg Republike, Knez Mihailova ulica i Kosančićev venac, Skadarlija, Topčiderski park, Ada Ciganlija, Gardoš, Dvorski kompleks, Arheološko nalazište Vinča).
(Markovačko jezero)
Beograd je jedan od najzelenijih evropskih gradova koji ulaže u očuvanje svojih zelenih površina. Avala i Kosmaj, Topčider, Košutnjak, Bojčinska, Lipovička, Zvezdarska šuma, uređena šetališta na obalama reka, dobijaju sve više na atraktivnosti.
Srbija intenzivno radi na jačanju turističke ponude na Dunavu. U tom smislu formiran je Dunavski centar za kompetenciju. Cilj Centra je podsticanje i promocija turističke ponude regiona Srednjeg i Donjeg Podunavlja i zastupanje interesa turističkih subjekata iz Srbije, Hrvatske, Bugarske, Rumunije, Ukrajine i Moldavije.
(Kalemegdan)
Kulturni događaji
Građanima i turistima su dostupni vrhunski kulturni događaji, domaća ostvarenja i gostovanja stranih umetnika.
Potpuno su reafirmisane stalne kulturne manifestacije: Međunarodni filmski festival – FEST, Beogradski letnji festival - BELEF, Beogradski festival kratkometražnog i dokumentarnog filma, Beogradski internacionalni teatarski festival - BITEF i dr. Obnovljen je Beogradski džez festival, održana prva godišnja konferencija Evropske mreže teatara IETM, započeo projekat Beton hala, a Noć muzeja u Beogradu privlači izuzetno veliki broj posetilaca.
Beograd je svetski poznat po uspešnim sportistima i međunarodnim takmičenjima Pokazao se kao izuzetan domaćin i organizator velikih evropskih i svetskih takmičenja, značajnih skupova – Evropskog prvenstva u košarci 2005. godine, Evropske banke za rekonstrukciju i razvoj, Evropskog letnjeg olimpijskog festivala mladih 2007.godine, Eurosonga i 25. Univerzijade 2009. godine.
Ugostiteljstvo i smeštajni kapaciteti
Po svojoj raznovrsnosti, bogatoj gastronomskoj ponudi i noćnom životu nadaleko su čuveni brojni restorani, naročito na reci i u priobalju.
Turistička suprastruktura dobila je nove smeštajne kapacitete. Izgrađeni su novi hoteli, renovirani zapušteni objekti, proširena ponuda izgradnjom brojnih hostela i privatnog smeštaja. Sve je više objekata i u prigradskom području u prirodi gde gosti mogu da uživaju u lepotama krajolika, u sigurnoj okolini i lokalnoj gastronomiji.
Turističke organizacija Beograda je aktivnostima i raznovrsnim promotivnim štampanim i video materijalima, osmišljenim nastupima na domaćim i inostranim sajmovima turizma, doprinela promeni imidža čitave Srbije, članstvu u mnogim asocijacijama, osvajanju brojnih novih tržišta, razvoju gradskih manifestacija (Gradski doček Nove godine, Ulica otvorenog srca, Leto u Beogradu, Karneval brodova, Beer fest...)
Regulativa
Osim toga zakonima i propisima potpuno je uređena oblast turizma. Donet je Zakona o turizmu i Strategija razvoja turizma Srbije, a u toku je izrada Strategije razvoja Beograda, Strategija razvoja turizma Beograda, Pravilnik o kategorizaciji turističkih mesta, Pravilnik o određivanju delatnosti za čije obavljanje se plaća turistička naknada, razvrstavanju delatnosti u grupe po stepenu povezanosti, načinu plaćanja turističke naknade i uslovima za oslobađanje od plaćanja turističke naknade, Pravilnikom o sadržini i načinu izrade planskih dokumenata kao i studije opravdanosti za proglašenje turističkog prostora i dr.
Grad budućnosti južne Evrope
Na takmičenju koje organizuje časopis ``Financial Times``, Beograd je 2006. godine proglašen za ``Grad budućnosti južne Evrope``. Nagrada predstavlja i preporuku najpoznatijeg ekonomskog lista na svetu za privlačenje direktnih stranih investicija i lokacije u koje treba ulagati.
Međunarodna turistička patrola ``Sacen international-a`` izabrala je Beograd za najbolje turističko mesto u jugoistočnoj Evropi. U okviru akcije "Birajmo najuspešnije u turizmu jugoistočne i centralne Evrope u 2009. godini", turistička patrola je obišla 14 zemalja - Tursku, Rumuniju, Bugarsku, Makedoniju, Bosnu i Hercegovinu, Crna Goru, Hrvatsku, Sloveniju, Austriju, Albaniju, Kipar, Tunis, Maltu i Grčku i dodelila priznanja najboljima u 16 kategorija.
Da je i Evropa spremna da pruži podršku razvoju turizma govori i Projekat "Podrška sprovođenju Nacionalne strategije razvoja turizma" iz februara 2011. godine, koji je prvi projekat koji sa 1 mil EUR finansira Evropska unija.
U uslovima posrnule privrede Beograda a naročito industrije kao njenog najvažnijeg dela, kada je prisutan veliki broja nezaposlenih, u nedostatku jasnih proizvodnih programa i nosilaca razvoja koji bi bili sposobni da povuku razvoj privrede, turizam je jedna od najbezbolnijih razvojnih šansi Beograda i šansa za privlačenje investitora.
Potencijali razvoja turizma
Prostori sa veliki potencijalom za razvoj turizma su: Jezero Duboki potok kod Barajeva, Lipovačka šuma u neposrednoj blizini Beograda, zaštićeno prirodno dobro Kosmaj i izletište Trešnja, Bojčinska šuma, Selters i Koraćička banja, Gročanska čaršija, Belo brdo Vinča i dr.
Kombinovanjem potencijala i usmerenih aktivnosti, moguć je intezivniji razvoj turizma na tim lokacijama. Predhodnica su izrada jasnih i detaljnih studija opravdanosti za proglašenje turističkog prostora izrađenih uz pomoć odgovornih ljudi u nadležnim institucijama. Jedna je svakako Urbanistički zavod Beograda registrovan za izradu nacrta i planova projekata i urbanističko i prostorno planiranje i projektovanje krajolika.
Na nama je da odlučimo, hoćemo li te prostore što pre da aktiviramo, da ih pokažemo u svoj svojoj lepoti i autentičnosti i nešto zaradimo ili ćemo da čekamo da to učini konkurencija u okruženju.
Biljana Mihailović
Urbanistički zavod Beograda